از ۸۴۴ بورسیه غیرقانونی ۱۰۰ نفر آقازاده بودند، بقیه سفارشی نهادهایی چون بسیج
منصور غلامی، وزیر علوم شمار دریافت کنندگان بورسیههای غیرقانونی را ۸۴۴ تن اعلام کرد و گفت که اطلاعات درباره اسامی و نسبت فامیلی این افراد محرمانه است اما محمود صادقی تاکید کرد که دستکم ۱۰۰ تن از دریافت کنندگان بورسیههای غیرقانونی «آقا و آقازاده» و سایر آنها نیز با توصیه بعضی نمایندگان و نهادهایی چون «بسیج» به شکل غیرقانونی بورسیه دریافت کردهاند.
وزیر علوم این آمار را در پاسخ روز سهشنبه شانزدهم مهر در صحن علنی مجلس و در پاسخ به سوال محمود صادقی، نماینده تهران در مجلس بیان کرد. صادقی پیش از سخنان وزیر علوم، با طرح سوال خود در صحن مجلس گفت: «لیست ۱۰۰ نفری در اختیار هست که در آن اسامی برخی نمایندگان سابق مجلس، فرزند وزیر، فرزند امام جمعه و برخی آقازادهها و آقاها به چشم میخورد لذا باید پاسخ داده شود با این افراد چطور برخورد شده است.»
صادقی درباره اینکه بورسیههای غیرقانونی چگونه سفارش شدهاند گفت: «برای مثال یک نماینده دوره هفتم و هشتم مجلس در سربرگ خودش تعداد زیادی از افراد را برای برخورداری از امتیاز بورس تحصیلی معرفی کرده است، جامعه اسلامی دانشجویان که تشکلی سیاسی دانشجویی است لیست یک سری افراد را برای امتیاز بورس ارائه کرده و برخی نهادها مانند بسیج نیز اقدام به این کار کردهاند.»
او گفت که محیط دانشگاهها علمی است و استادان حداقل باید ۳۰ سال به ترتیب دانشجو بپردازند اما کسانی که از چنین روشی وارد دانشگاه شدهاند چطور میتوانند در فضای سالم علمی فعالیت کنند.
منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری دولت حسن روحانی، در پاسخ به سوال محمود صادقی درباره وجود رانت و فساد در بورسهها، گفت: « در مجموع ۸۴۴ نفر فاقد یک یا چند شرط از شرایط لازم برای بورسیه شدن بودهاند که پس از بررسی مجدد در کمیته تجدیدنظر نهایتا ۳۳۵ نفر ملزم شدند که با هزینه شخصی تحصیل کنند، زیرا حداقل شرایط برای تحصیل در دوره دکتری را داشتند، اما شرایط برای بورسیه شدن را نداشتند.»
او گفت که از میان ۸۴۴ مورد بورسیه غیرقانونی در نهایت فقط «۲۱ نفر بهدلیل اینکه هیچکدام از شرایط را نداشتند، لغو تحصیل شدند، ۱۷ نفر هم بهدلیل عدم توان در ادامه تحصیل از آموزش اخراج شدند.»
غلامی گفت که موضوع بورسیهها در آذر ۱۳۹۲ از سوی دیوان محاسبات مطرح شد و پس از آن وزارت علوم موظف به توضیح و ارائه اسناد و گزارشها درباره چگونگی انجام مراحل بورسیهها شد که بررسیها در این باره تا سال۱۳۹۶ ادامه داشت. او گفت که در سال ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ مباحثی مانند «استخدام و جایابی بورسیههای فارغالتحصیل» مطرح بود که «این موضوع نیز باموارد حاشیهی همراه بود که ما در حال مدیریت و انجام آن هستیم.»
غلامی همچنین با بیان اینکه موارد تخلف در بورسیهها را سازمان بازرسی کل کشور نیز تایید کرده است، گفت: «آمار بورسیههایی که از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۲ بدون آزمون ارایه شده شامل: بورس خارج ۷۱۰ نفر، تبدیل خارج به داخل ۱۸۸۴ نفر، ایثارگران ۱۶۰ نفر، مربیان دانشگاهها ۸۹۰ نفر و در مجموع ۳۶۴۴ نفر بوده است.»
وزیر علوم دولت حسن روحانی در صحن علنی مجلس بر «محرمانه» بودن اطلاعات مربوط به کسانی که از بورسیههای غیرقانونی استفاده کردهاند تاکید کرد و گفت: «وزارت علوم نیز از ابتدا اعلام داشته که برخورد یکسان با همه آنها صحیح نیست و در تمامی مراحل رسیدگی، محرمانه بودن تصمیمات و رعایت حقوق ذینفعان مورد نظر بوده است.»
وی همچنین درباره ارتباط فامیلی بورسیههای غیرقانونی با مقامهای حکومتی گفت: «اینکه چه تعداد از این افراد ارتباط خاصی با اشخاص شناخته شده داشتند، آماری نداریم.»
وزیر علوم درباره اعتبارات مصرف شده برای بورسیهها نیز گفت: «هزینه بورسیه در علوم انسانی برای هر نفر در داخل کشور ۳۰ میلیون تومان و برای دانشجویان سایر رشتهها ۴۰ میلیون تومان به دانشگاه محل تحصیل پرداخت شده است» و «مقرری که به دانشجویان بورسیه داده می شد ماهانه معادل حقوق و مزایای مربی پایه یک بوده است که برای مربیان، به طور متوسط ۲۰ میلیون تومان بوده است.»
غلامی درباره هزینهای که هر یک از بورسیههای غیرقانونی خارج از کشور برای وزارت علوم داشتهاند، گفت که برای بورسیههای خارج از کشور «بر حسب همراهی همسر با فرد مذکور، برای مقاطع تحصیلی مختلف به ازای هر بورسیه از ۵۰۰ میلیون تومان تا یک میلیارد تومان هزینه شده است.»
پرونده بورسیههای غیرقانونی، از سال ۱۳۹۲ مطرح بوده است و بعد از افشاگریهایی که از داخل وزارت علوم در این باره انجام شد، مجلس نهم که اکثریت آن با جناح اصولگرا بود رضا فرجیدانا را با استیضاح برکنار کرد تا از افشای جزییات بیشتر در این باره جلوگیری کند.
حتی علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، نیز به صراحت در آن دخالت کرد و خواستار بسته شدن این پرونده شد. خامنهای در تیر۱۳۹۴ گفت: «بورسیهها آنطور که روزنامهها با آن بازی کردند، نبود. اگر راست هم بود راهش این نبود که مساله روزنامهای شود. راه قانونی وجود دارد، خب لغو کنند. در مسالهی بورسیهها به خیلیها ظلم شد و خلاف قانون، تدبیر و اخلاق بود.»
پس از سخنان خامنهای، پرونده بورسیهها تنها با لغو ۳۶ بورسیه از میان چند هزار بورسیه غیر قانونی در عمل بسته شد و سوال روز سهشنبه شانزدهم مهر محمود صادقی از وزیر علوم در این باره پیامدی عملی درباره لغو بورسیهها را در پی نخواهد داشت.