انجمن خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی اعلام کرد قوه‌ قضاییه‌ جمهوری اسلامی «مقصران و عاملان اصلی» انهدام این هواپیما را «از دم تبرئه کرده و تقصیر فقط به گردن چند افسر دون‌پایه افتاده است».

این انجمن روز سه‌شنبه ۹ شهریور در بیانیه‌ای با عنوان «قرار منع تعقیب برای جنایتکاران اصلی»، از ابلاغیه‌ای خبر داد که از سوی دادسرای نظامی تهران صادر و در اختیار خانواده‌های شاکی پرونده انهدام هواپیما در ایران قرار داده شده است.

انجمن نوشت بر اساس این ابلاغیه، «برای دولت جمهوری اسلامی ایران، شورای عالی امنیت ملی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شبکه‌ یکپارچه‌ پدافند، سیستم پدافند غیرعامل، نیروی هوافضای سپاه، سازمان هواپیمایی کشوری، حسین سلامی (فرمانده‌ کل سپاه)، امیرعلی حاجی‌زاده (فرمانده‌ هوافضا) و علی عابدزاده (رییس وقت سازمان هواپیمایی) قرار منع تعقیب صادر شده است.»

در مقابل، چند نظامی از جمله فرمانده‌ تور ام وان و دو اپراتور «به جرایم مشارکت در قتل غیرعمد ۱۷۷ نفر، بی‌مبالاتی، اهمال، سهل‌انگاری و عدم رعایت نظامات خدمتی شایسته‌ کیفر دانسته شده‌اند».

پیشتر غلامعباس ترکی، دادستان نظامی پیشین تهران از صدور کیفرخواست علیه ۱۰ نفر از «مسئولانی که در پرونده انهدام هواپیمای اوکراین دخیل بودند»، خبر داده بود.

اما انجمن خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی تاکید کرده «مقصرین و عاملین اصلی» انهدام این هواپیما این نهادها و افرادند: شورای عالی امنیت ملی «به جرم باز گذاشتن آسمان و استفاده از افراد بی‌گناه به عنوان سپر انسانی»، سپاه پاسداران و مقامات عالیرتبه‌ آن «به جرم شلیک دستکم دو موشک به سوی هواپیمای مسافربری»، مقامات دولتی «به جرم همدستی در پنهان کردن جنایت» و علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی «که فرمانده‌ کل قوای نظامی ا‌ست».

انجمن به گزارش اخیر تیم تحقیقات کانادا در این زمینه اشاره کرده که در آن «بالاترین مقامات حکومت جمهوری اسلامی در این جنایت دست داشته‌اند و شایسته‌ مجازاتند».

در بیانیه انجمن خانواده قربانیان هواپیمای اوکراینی همچنین آمده است: «حکومتی که در این بیست ماه جز دروغ و فریب، توضیح دیگری درباره‌ جنایتش ارائه نداده است و حقیقت، قربانیِ بزرگ این فریبکاری و این دادگاه نمایشی‌ است. به کار بردن کلماتی چون «قتل غیرعمد» و «اهمال» خود گواه است درحالی‌که تمام شواهد بر قتل عمد عزیزان ما صحه می‌گذارد.»

این انجمن از دولت‌های کانادا، اوکراین، بریتانیا و سوئد خواسته تا به این ابلاغیه و به این روند دادرسی «واکنش لازم» را نشان دهند.

خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی همچنین بار دیگر تاکید کرده‌اند که فقط «یک دادگاه بی‌طرف بین‌المللی» صلاحیت رسیدگی به «این کشتار دست‌جمعی» را داراست.

به تازگی در ویدیویی که در فضای مجازی منتشر شده، مهرزاد زارعی، پدر آراد زارعی از کشته‌شدگان شلیک موشک‌های سپاه پاسداران به هواپیمای اوکراینی، در جمعی که جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، در آن حاضر است با اعتراض می‌گوید: «آقای ترودو ما هنوز هیچ عدالتی ندیده‌ایم.»

پیشتر سازمان هواپیمایی ایران در گزارش نهایی خود مسئولیت شلیک را به اپراتور واحد پدافندی نسبت داد.

اما مارک گارنو، وزیر خارجه کانادا، در گفت‌وگوی اختصاصی با ایران‌اینترنشنال درباره گزارش تیم تحقیقات دولت این کشور در زمینه انهدام هواپیمای اوکراینی اعلام کرد این گزارش «به راحتی تقصیرها را به گردن موشک نمی‌اندازد، بلکه مقصر را در سطوح بسیار بالاتر قرار می‌دهد و ایران باید پاسخگو باشد.»

اوکراین،‌ کانادا و همچنین گزارشگران حقوق بشر سازمان ملل می‌گویند حکومت ایران در پیگیری و شفاف‌سازی پرونده شلیک موشک به این هواپیما همکاری کامل نکرده و اطلاعات «گیج‌کننده» ارائه می‌دهند.