حسن روحانی، رئیس‌ جمهوری اسلامی ایران، روز شنبه ۵ اسفندماه، در مراسم اختتامیه‌ی سی‌ویکمین جشنواره‌ی بین‌المللی خوارزمی، گفت که عده‌ای در کشور ما، سال‌ها وقت صرف کردند تا ریاضی و شیمی و فیزیک اسلامی درست کنند، اما حاصلی به‌دست نیاوردند. او در سخنان خود، همچنین تأکید کرد که اساتید در دانشگاه‌ها باید بتوانند آزادانه نظرات خود را بیان کنند.
 

• تفاوت علوم دینی و غیردینی صرفاً در اهداف این علوم است

روحانی با اشاره به اینکه علم، علم است و به نوع تفکر و ایدئولوژی وصل نمی‌شود، گفت: «عده‌ای در کشور ما سال‌ها وقت صرف کردند تا ریاضی و شیمی و فیزیک اسلامی درست کنند؛ ایشان پول، وقت و امکانات زیادی صرف کردند، اما حاصلی به‌دست نیاوردند. این عده حتی تلاش کردند، علوم را در دسته‌بندی‌های علوم مرتبط با دین و علوم ضددینی و یا علوم سنتی و جدید تقسیم‌بندی کنند و اصرار داشتند که نباید علوم جدید را بپذیریم و می‌گفتند ما هرچه از علم نیاز داریم، می‌توانیم از حوزه‌های علمیه به‌دست بیاوریم و لذا نیازی به دانشگاه نداریم».

روحانی با بیان این‌که «امروز دیگر این تفکرات در جامعه‌ی ما طرفداری ندارد» و صحیح نیست، اضافه کرد: «اساساً این‌که شاخه‌ای از علم را به جنبه‌ای از دین وصل کنیم، برای آن علم، شأن و جایگاه ایجاد نمی‌کند و اگر آن را به دین وصل نکنیم هم چیزی از ارزش آن کم نخواهد شد».

روحانی همچنین گفت: «دین یک نگاه، رویکرد و تفکر بلند برای هدایت زندگی بشر است که علوم مختلف در ذیل آن تعریف می‌شوند و علوم ازلحاظ اهداف و نتایج آن‌ها البته به دو دسته‌ی کلی قابل تقسیم هستند. یک دسته که علم را برمبنای تفکر مادی، ابزار سلطه و اعمال قدرت بر دیگران می‌داند و دسته‌ی دیگر که علم را در خدمت رشد و تعالی انسان‌ها می‌خواهد».

رئیس جمهوری افزود: «مهم این است که از توانمندی و قدرتی که درنتیجه‌ی رشد علمی حاصل می‌شود، در چه جهت و به چه منظوری استفاده می‌شود؛ اگر از این قدرت برای توسعه‌ی سلطه بر دیگران استفاده شود، این علم اسلامی به‌حساب نمی‌آید. علم مطلوب، در خدمت رفاه و پیشرفت بشر و حل مشکلات جامعه است و به‌دنبال شناخت خالق جهان، قواعد طبیعت و روابط صحیح میان انسان‌هاست و به این معنا، هر علمی که در خدمت به تعالی بشر باشد، اسلامی است».

او تصریح کرد: «هرگونه تقسیم‌بندی درباره‌ی علم، غیر از این صحیح نیست؛ چنان‌که تقسیم‌بندی علم به علوم سوسیالیستی و علوم بورژوازی نیز شکست خورد. تفاوت علوم اسلامی و غیراسلامی، صرفاً در اهداف و نتایج این علوم است، نه خود علم».

روحانی همچنین گفت: «ما نمی‌توانیم بگوئیم فلان خودرو اسلامی است و آن یکی نیست. اینکه شما یک قرآن در داشبورد خودرو بگذارید که خودرو اسلامی نمی‌شود».

• تأکید بر آزادبودن دانشگاه

روحانی در ادامه‌ی سخنان خود، با بیان این‌که اگر می‌خواهیم کشور پیشرفته در علم و فناوری باشیم، محیط علمی باید برای پژوهش آزاد باشد، افزود: «اساتید در دانشگاه‌ها باید بتوانند راحت‌تر نظرات خود را به‌صورت آزادانه بیان کنند؛ البته این به‌معنای آن نیست که بخواهند در دانشگاه، ترویج مسایل سیاسی داشته باشند؛ چرا که محل ترویج مسایل سیاسی، کلاس درس و دانشگاه نبوده، بلکه احزاب است. استاد ازلحاظ علمی باید آزاد باشد تا هر نظری که به آن رسیده را در تمامی علوم چه حقوق، جامعه‌شناسی، علوم سیاسی و غیره، عالمانه و آزادانه بیان کند. اگر استادی مجبور شد در بیان نظر، خود را سانسور کند، مشخص است که در  شیوه‌های خود مشکل داریم».

رئیس جمهوری همچنین با بیان این‌که نباید هدف پژوهش را از ابتدا تعیین کنیم، خاطرنشان کرد: «در رابطه با یک نظریه، فرضیه و چارچوبی که مطرح می‌شود، تحقیق لازم صورت گیرد تا نتیجه مشخص شود؛ نه اینکه از پیش، هدف یک پژوهش مشخص باشد».

• لزوم ارتباط با جهان و اعتماد به اساتید

روحانی همچنین با تأکید بر ضرورت ارتباط با مراکز علمی جهان برای پیشرفت در علم، گفت: «هیچ کشوری با انزوا به رشد و پیشرفت دست پیدا نخواهد کرد؛ اگر روابط علمی خود را با دنیا محدود کنیم، هیچ فایده‌ای برای ما نخواهد داشت».

او افزود: «اگر دانشجویی می‌خواهد در سمیناری در خارج از کشور حضور پیدا کند، نباید قبل و بعد از حضور، او را مورد سؤال و جواب قرار دهیم؛ چراکه در دنیای علم، این حرف‌ها وجود ندارد و در رشته‌های تخصصی، باید بتوانیم با دنیا تعامل کنیم؛ این بسیار نادرست است که به اساتید و پژوهشگران مشکوک باشیم».

رئیس جمهوری با بیان این‌که نباید سخت‌گیری‌های بی‌جا درمورد اساتید و دانشجویان روا داشت، افزود: «اگر با دنیا و مراکز تحقیقاتی جهان، تعامل خوبی داشته باشیم و پروژه‌های مشترک را تعریف و به نتیجه برسانیم، سریع‌تر به اهداف خود دست پیدا خواهیم کرد. باید از آن‌چه  دنیا به آن رسیده، استفاده کرده و آن مسیر را ادامه دهیم».