نزدیک به دو روز مانده تا برگزاری فینال باشگاه‌های آسیا در استادیوم آزادی تهران، هنوز تکلیف زنان ایران برای تماشای مسابقه پرسپولیس و حریف ژاپنی‌اش معلوم نیست.

در آخرین اظهارنظر مرتبط با موضوع، معصومه ابتکار، معاون امور زنان و خانواده رییس‌ جمهوری در کانال تلگرامی خود نوشت: «درصورتی به ورزشگاه می‌‌‌‌‌روم که امکان دیدن این بازی برای عموم زنان و خانواده‌‌‌ها آزاد باشد؛ کاری که در دیدار ایران و اسپانیا انجام دادم.»

پیش‌تر اظهارنظری از او منتشر شده بود دال‌بر اینکه معاون امور زنان و خانواده رییس‌ جمهوری برای تماشای این مسابقه مهم و تاریخی به استادیوم خواهد رفت؛ نقل‌قولی که با واکنش منفی شهروندان ـ به‌خصوص زنان ـ در رسانه‌های اجتماعی مواجه شد.

صرف‌نظر از این، آنچه تا این لحظه حتمی است، حضور تماشاچیان مرد و زن ژاپنی در ورزشگاه آزادی تهران است. فدراسیون فوتبال ایران ناگزیر از اجرای دستورالعمل‌های فیفا (فدراسیون جهانی فوتبال) و نیز قوانین کنفدراسیون فوتبال آسیا، نمی‌تواند زنان ژاپنی را پشت درهای استادیوم متوقف کند. وضع درباره زنان ایرانی اما کامل فرق دارد.

زنان «خودی» در استادیوم

تکلیف زنان ایران برای بازی شنبه در استادیوم آزادی، نامشخص است. آنچه به احتمال زیاد رخ دهد، صدور مجوز ورود برای چند صد زن با مجوز و دعوتنامه است. زنانی که «خودی» محسوب می‌شوند و حضور آنان، مؤاخذه و جریمه کنفدراسیون فوتبال آسیا را منتفی می‌کند.

این اتفاق، یعنی حضوریافتن شماری‌از زنان با دعوتنامه، چند هفته پیش در جریان بازی دوستانه تیم‌های ملی فوتبال ایران و بولیوی نیز رخ داد.

چند ده زن که عمدتا از وابستگان و خویشان اعضای فدراسیون فوتبال و وزارت ورزش و دیگر نهادهای حکومتی و اعضای تیم‌ملی و اهالی رسانه بودند، امکان پیدا کردند که با «مجوز» پا به استادیوم بگذارند. نکته تلخ، جاماندن گروهی از زنان علاقه‌مند به فوتبال، پشت درهای ورزشگاه آزادی بود؛ آن‌ها به‌خاطر آنکه در فهرست مدعوین قرار نداشتند، اجازه و امکان تماشای مسابقه فوتبال را پیدا نکردند.

حالا درمورد مسابقه پیش رو هم حضور محدود و گزینشی چند ده زن از «خودی»های حکومت و زنانی که «شانس» دریافت دعوتنامه و مجوز دارند، به احتمال زیاد حتمی است؛ اقدام نمایشی و تدبیر تبلیغاتی فدراسیون فوتبال ایران و وزارت ورزش برای مقابله با محکومیت و جریمه کنفدراسیون فوتبال آسیا.

با تمام قوا علیه حضور زنان

سخت‌گیری برای ممانعت از ورود زنان به ورزشگاه، به‌شکل فزاینده‌ای ادامه دارد. این، با وجود افزایش خواست زنان برای تماشای مسابقات فوتبال در استادیوم است.

در هفته‌های گذشته پس از انتشار تصویر برخی دختران و زنان که با گریم به ورزشگاه‌ها راه یافته بودند، مأموران نیروی انتظامی کنترل‌ها را افزایش داده‌اند. حضور مأموران زن در ورودی استادیوم‌ها به‌منظور بازرسی بدنی برخی تماشاچیان، یکی از تمهیدهای مرتبط با این تشدید سخت‌گیری است.

پیش از بازی مهم پرسپولیس برابر السد قطر در مرحله نیمه‌نهایی جام باشگاه‌های آسیا نیز مأموران زن نیروی انتظامی برای جلوگیری از ورود زنان با گریم مردانه، اطراف ورزشگاه آزادی و در ورودی‌های اصلی آن، مستقر شده بودند.

احضار و بازداشت برخی فعالان جنبش زنان و تهدید آن‌ها ازسوی نهادهای امنیتی، قضایی و انتظامی نیز ادامه دارد. تهدیدهایی که می‌کوشد مانع از حضور میدانی و اعتراضی زنان در بزنگاه‌هایی مانند مسابقه فوتبال مهم روز شنبه آتی باشد.

روز سه‌شنبه ۱۵ آبان‌ماه اعلام شد که شماری‌از فعالان حوزه زنان به دادسرای اوین احضار شده‌اند. در احضاریه‌ای که برای این زنان ارسال شده، علت احضار، «حضور جهت ادای پاره‌ای توضیحات» اعلام شده بود.

احضاریه‌ای که بعید نیست پیغامی تهدیدآمیز برای پرهیز از هرگونه بروز و ظهور اعتراضی اطراف ورزشگاه آزادی تهران در روز مسابقه فینال باشد.

ناکامی روحانی در حمایت از زنان

با وجود تمام وعده‌های تبلیغاتی و شعارهای انتخاباتی، روحانی در دولت دوم خود نیز نتوانسته به خواسته‌های زنان، چنان که مورد انتظار آنان و جامعه مدنی است، پاسخ گوید. او نه‌تنها در کابینه دوم خود نیز وزیری زن برنگزید، بلکه نتوانسته درهای استادیوم‌ها را نیز به روی زنان بگشاید.

روحانی آشکارا در برابر خواست راست افراطی و تندروهای مخالف برابری مدنی و حضور آزاد و برابر زنان در جامعه و نیز به فشار مراجع سنتی قم، از وعده‌های خود عقب نشسته است.

البته در جریان برگزاری جام‌جهانی، زنان و خانواده‌ها امکان یافتند در رخدادی بی‌سابقه در چند دهه اخیر، مسابقه مهم تیم‌های ملی ایران و اسپانیا را ازطریق تلویزیون در استادیوم آزادی تماشا کنند؛ این رویداد مهم هرچند با امکان حضور زنان و تماشای مسابقه فوتبال از نزدیک، در فاصله‌ای فاحش بود، اما بازهم با واکنش تند اصول‌گرایان روبرو شد.

دادستان کل جمهوری اسلامی ایران، این اتفاق را «مایه ننگ» خواند و به‌شدت از آن انتقاد کرد. او چند هفته پیش هم تأکید کرد که «حضور زنان در ورزشگاه آزادی یک آسیب است و هیچ توجیه شرعی ندارد».

محمدجعفر منتظری در واکنش به حضور شمار محدودی از زنان با دعوتنامه در ورزشگاه آزادی، برای تماشای مسابقه تیم‌های ملی ایران و بولیوی، گفت: «از حضور دیروز زنان در ورزشگاه گلایه داریم؛ نظام ما اسلامی است، ما مسلمان هستیم، وقتی خانمی به ورزشگاه می‌رود و با مردانی با لباس ورزشی و نیمه‌لخت مواجه می‌شود و آن‌ها را می‌بیند، گناه می‌کند. برخی دنبال این هستند که حریم‌ها را بشکنند.»

دادستان کل جمهوری اسلامی ایران تهدید کرد: «با هر مدیری که بخواهد بستر حضور بانوان را به بهانه‌های مختلف فراهم کند، برخورد می‌کنیم.»

مانع‌تراشی و مخالفت تندروهای حکومت و نهادهای مذهبی سنتی با حدی از مقاومت عمل‌گراها و واقع‌گراهای حاضر در حکومت روبرو شده است. بخشی از این مقاومت محدود، ناشی‌از فشار افکار عمومی و مطالبه زنان ایران و بخشی دیگر ناشی از فشار نهادهای بین‌المللی مانند فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا بوده است.

کفه ترازو اما همچنان به نفع تندروهای مسلط در حکومت است. زنان ایران همچنان پشت درهای ورزشگاه‌‎های فوتبال مانده‌اند. بازی پرسپولیس و حریف ژاپنی‌اش نیز به احتمال زیاد در چنین وضعی برگزار خواهد شد.

هنوز شورای تأمین تهران و مقام‌های مسئول اعلام نکرده‌اند که زنان امکان تماشای بازی را از نزدیک دارند، یا خیر.

تصویر نهایی، محتمل چنین است: حضور آزاد زنان ژاپنی کنار مردان طرفدار کاشیما؛ و حضور بسیارمحدود و کنترل‌شده شماری از زنان خودی و دارای دعوتنامه ایرانی در بخشی جدا و منفک از تماشاچیان مرد.