عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران گفته است که در صورت ادامه فشارهای اقتصادی در پی تحریم‌های آمریکا، این کشور از مهاجران افغان خواهد خواست که ایران را ترک کنند.

او چهارشنبه شب، ۱۸ اردیبهشت، در گفت‌وگویی با شبکه‌ دو صدا و سیمای ایران گفت «وقتی تحریم‌های آمریکا اثر کند و فروش نفت به صفر برسد، ایران مجبور است سیاست ویژه‌ای برای اقتصاد خود اتخاذ کند و ممکن است از مهاجران افغان بخواهد که ایران را ترک کنند».

معاون سیاسی وزارت خارجه با اشاره به اینکه قصد ندارد بین اتباع افغان نگرانی ایجاد کند، گفت ولی اگر آمریکا بخواهد به سیاست تحریم ادامه دهد، ایران عذر مهاجرین افغان را می‌خواهد و «مسئولیت آن نیز به عهده آمریکا و کشورهای دیگر خواهد بود».

صحبت‌های عباس عراقچی درباره اخراج مهاجرین افغان از ایران تازگی ندارد و مهاجرت همیشه از جمله موضوعات مطرح میان ایران و افغانستان بوده اما آنچه به نگرانی افغان‌ها بیشتر دامن زده، این است که افغانستان آماده پذیرش این تعداد قابل توجه از مهاجران نیست.

از سوی دیگر، در صورت وقوع این امر مهاجران افغان از روی ناچاری و به اجبار به سمت مرزهای ترکیه و اروپا کوچ خواهند کرد. این کشورها اکنون در حال بازگرداندن اجباری پناهجویان افغان به کشورشان هستند.

دولت افغانستان تاکنون به صحبت‌های آقای عراقچی واکنش نشان نداده اما بازتاب این سخنان در میان شهروندان افغانستان گسترده است. بسیاری از کاربران افغان در رسانه‌های مجازی نسبت به این گفته‌ها اعتراض کرده‌اند.

مجاهد اندرابی، روزنامه‌نگار افغانستان در توییتی نوشته: «این اظهارات به شدت تحریک‌کننده‌ افکار عمومی و بر ضد مهاجران افغانستانی (در ایران) است. ایران همواره از پناهجویان برای اعمال خواست‌هایش به افغانستان استفاده کرده و حالا می‌خواهد انتقام تحریم‌ها را نیز از پناهجویان بگیرد.»

مهدی مدبر، دیگر کاربر افغان توییتر نیز گفته است که «بسیاری از مهاجران فقط غم نان دارند و چیزی از رقابت‌های کثیف سیاسی نمی‌دانند.»

صحرا کریمی، سینماگر افغانستان نوشته: «سال‌ها از کارگر ارزان، بدون مالیات و بیمه افغانی در ساختن جاده، اتوبان، نگهبانی باغ‌ها، خانه‌ها، قصرها و تا کفاشی و خیاطی، مبلمان‌سازی، و فاضلاب‌ها کار کشیدید.»

این فیلم‌ساز زن افغان که در ایران تحصیل و زندگی کرده، در توییت خود افزوده: «هیتلر از شما بهتر بوده؛ یک راست می‌کشت و این‌قدر ادعای حقوق بشری نداشت.»

بسیاری از کاربران افغان در توییتر و فیس‌بوک با اشاره به این که افغان‌ها اکثرا به دلیل جنگ و بیکاری به ایران مهاجر شده‌اند، از برخورد سخت‌گیرانه دولت ایران با آن‌ها انتقاد کرده‌اند.

فیاض غوری یک کاربر فیس‌بوک ابراز امیدواری کرده که اروپا مرزهایش را به روی این مهاجران باز کند.

فائزه حمزه‌ای یک کاربر دیگر توییتر می‌نویسند: «آقای عراقچی، من همان مهاجرم که دوران مکتب/مدرسه و لیسانس را کار کردم تا بتوانم شهریه را پرداخت کنم، همانی که چون دلار بالا شد، مجبور شدم از فوق‌لیسانس انصراف بدهم. همانی که پدرم سخت‌ترین شغل‌ها را داشت چون هیچ ایرانی حاضر به کار در مشاغل سخت نمی‌شد. ذره‌ای شرم کنید دل‌مان خون است.»

رستمی بلخابی، کاربر فیس‌بوک نیز پرسیده: «سرنوشت مبهم مهاجرینی که چهل سال در ایران زندگی کرده‌اند به کجا کشیده خواهند شد، آیا حرف‌های عباس عراقچی یک تهدید برای اتباع افغانستان است؟»

بسیاری از کاربران رسانه‌های مجازی در افغانستان با اشاره به این‌که مهاجران افغان از حق آموزش و فرصت برابر شغلی ندارند، گفته‌اند که آن‌ها در ایران کارهای شاقه و سخت را پیش می‌برند و همواره در سیاست‌های ماجراجویانه دولت ایران، مورد سوءاستفاده قرار گرفته‌اند.

به گفته آن‌ها اعزام افغان‌ها در جنگ سوریه، اخراج اجباری، ممنوعیت از آموزش و بلاتکلیفی افغان‌های که در ایران متولد شده‌اند، نمونه‌های از سخت‌گیری ایران با مهاجران افغان است.

جاوید فیصل، سخنگوی پیشین ریاست اجرایی افغانستان می‌نویسد: «زمانی که دولت افغانستان می‌خواهد با ایران در مورد آب گفت‌وگو را آغاز کند، این کشور همسایه و مسلمان، ما را تهدید به اخراج مهاجرین افغان می‌کند. وقتی هم آمریکا و اروپا علیه نظام ایران تعزیرات وضع می‌کنند، این همسایه مسلمان ما باز هم اخطار می‌دهد که مهاجرین افغان را بدون دریغ برمی‌گرداند. و زمانی که وضعیت اقتصادی ایران در نتیجه سیاست‌هاى حکومتش رو به زوال می‌رود، باز هم می‌گویند که مهاجرین باید اخراج شوند.»

به گفته آقای فیصل اگر وضعیت همین‌گونه پیش رود، «مهم است تعریف جدیدی براى روابط دوجانبه با ایران ارائه کنیم. عمل‌کرد ایران در قبال افغانستان هیچ‌گاه بر اساس احترام و منافع دوجانبه نبوده، بنابراین باید در روابط خود تغییرات اساسی ایجاد کنیم».

بر مبنای آمار غیر رسمی، بیش از سه میلیون افغان در ایران زندگی و کار می‌کنند. اظهارات معاون وزارت خارجه ایران به ویژه در میان افغان‌هایی که نزدیک به چهار دهه در ایران بوده و نسل دوم و سوم آن‌ها در این کشور بزرگ شده‌اند، نگرانی‌های جدی به وجود آورده است.