نیویورک‌تایمز گزارش داد که مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، به عنوان بخشی از یک برنامه پیچیده برای افزایش فشار بر ایران، طرحی دارد که بر اساس آن ایالات متحده به عنوان یک عضو اولیه و امضاکننده برجام، بتواند‌ تحریم‌های تسلیحاتی شورای امنیت سازمان ملل را تمدید کرده یا مکانیزم ماشه را برای بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، فعال کند.

لغو تحریم‌های تسلیحاتی شورای امنیت سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی از چنان اهمیتی برخوردار است که حسن روحانی آبان ماه گذشته طی یک سخنرانی عمومی آن را «یک هدف بسیار بزرگ سیاسی‌امنیتی » توصیف کرده است.

به نوشته نیویورک‌تایمز، وزیر امور خارجه آمریکا در حال آماده کردن طرحی است که براساس آن آمریکا به عنوان یک عضو توافق هسته‌ای منعقد شده در دوران باراک اوباما باقی بماند اما با این هدف که تحریم تسلیحاتی شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران تمدید شود یا به کلی توافق برجام به هم بخورد.

این روزنامه گزارش داد که وزیر خارجه آمریکا به همین منظور درحال آماده کردن یک لایحه حقوقی است که براساس آن ایالات متحده آمریکا به عنوان یک عضو توافق هسته‌ای با ایران که ترامپ پیشتر رد کرده بود، باقی می‌ماند.

نیویورک‌تایمز تاکید کرد که این طرح به عنوان بخشی از یک استراتژی پیچیده‌ برای افزایش فشار بر شورای امنیت ملی سازمان ملل است تا تحریم تسلیحاتی تهران را تمدید کند یا تحریم‌های سخت‌گیرانه‌تر را در مورد ایران اعمال کند.

این استراتژی در روزهای اخیر و همزمان با اقدامات آمریکا شورای امنیت ملی سازمان ملل برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران از سوی مقامات رسمی دولت آمریکا مطرح شده است و هدف اصلی آن تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل است، توافقی که در مهر ماه سال ۹۹ منقضی خواهد شد.

نیویورک تایمز تاکید کرده است که این طرح از آن رو در برنامه ایالات متحده قرار گرفته است که برآوردها نشان می‌دهد هر تلاشی برای تمدید تحریم تسلیحاتی شورای امنیت سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی در صورت طرح در این شورا به احتمال زیاد از سوی روسیه و به‌صورت علنی یا غیرعلنی از سوی چین مورد مخالفت قرار گرفته و وتو می‌شود. به ویژه اینکه روس‌ها به مقامات آمریکایی و اروپایی‌‌ گفته‌اند که آن‌ها مایل‌اند فروش تسلیحات به ایران را از سر بگیرند.

به همین دلیل مایک پمپئو در جهت تلاش برای پیشبرد برنامه‌های آمریکا در خصوص تمدید تحریم‌های تسلیحاتی شورای امنیت علیه ایران، این طرحی را در دستور کار قرار داده است و انتظار می‌رود مورد مخالفت بسیاری از متحدان اروپایی واشنگتن قرار گیرد.

محور اصلی طرح پمپئو و لایحه حقوقی آن بر این استوار است که با وجود اعلام دونالد ترامپ مبنی بر خروج این کشور از برجام، ایالات متحده آمریکا در اصل به صورت قانونی به عنوان «دولت عضو» در توافق هسته‌ای برجام باقی می‌ماند اما فقط با این هدف که تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را به نقطه‌ای بازگرداند که پیش از توافق برجام بود.

در صورت اجرای طرح پمپئو، اگر تحریم تسلیحاتی شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران تمدید نشود، ایالات متحده به عنوان یک عضو اصلی برجام این حق را خواهد داشت که از مکانیزم‌های دیگر موجود در برجام از جمله فعال کردن مکانیزم ماشه استفاده کند. با فعال شدن مکانیزم ماشه، بدون نیاز به تصویب شورای امنیت سازمان ملل، طیف گسترده‌ای از تحریم‌های مندرج در قطعنامه‌های پیشین شورای امنیت باز می‌گردد. از جمله این تحریم‌ها، تحریم فروش نفت و انجام معاملات بانکی است که پیش از تصویب توافق برجام در سال ۲۰۱۵، ممنوع می‌کرد، در قطعنامه‌های سازمان ملل پیشبینی شده بود.

مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا ۲۸ مهر ماه ۱۳۹۸ در توییتی با اشاره به نزدیک شدن زمان انقضای تحریم سازمان‌ملل برای فروش اسلحه به ایران در مهرماه سال۱۳۹۹، گفت لغو این تحریم‌ها باعث می‌شود کشورهایی مثل چین و روسیه بتوانند به تهران سلاح پیشرفته بفروشند و تاکید کرد که شورای امنیت باید تحریم فروش اسلحه به ایران را تجدید کند.

پمپئو همان روز در صفحه توییتر خود نوشت: «به‌خاطر توافق ناقص با ایران تحریم سازمان‌ملل برای فروش اسلحه به ایران تا یک سال دیگر لغو می‌شود. کشورهایی مثل چین و روسیه می‌توانند به ایران سلاح پیشرفته بفروشند. رژیم ایران هم آزادانه می‌تواند به هر که می‌خواهد سلاح بفروشد» و «مسابقه تسلیحاتی جدیدی در خاورمیانه ایجاد می‌شود.»

وزیر خارجه آمریکا کمتر از دو ماه قبل یعنی در ۳۰ فروردین ماه سال‌جاری نیز باردیگر بر لزوم تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران از سوی شورای امنیت سازمان ملل تاکید کرد.

او با بیان اینکه «وقت زیادی نمانده است»، گفت که «تحریم‌ تسلیحاتی ایران که بزرگترین حامی تروریسم در جهان است شش ماه دیگر منقضی می‌شود و شورای امنیت سازمان ملل باید این تحریم‌ها را پیش از آن که خشونت ایران تشدید شود و مسابقه تسلیحاتی جدیدی در خاورمیانه راه بیاندازد، تمدید کند.»

مایک پمپئو همچنین گفت: «ایران سال گذشته با موشک‌های بالستیک‌ به همسایگان خود شلیک کرد،اقدام به مین‌گذاری و توقیف نفتکش‌ها کرد، به مناطق جنگی سلاح قاچاق کرد و هواپیمای مسافربری را سرنگون کرد. نمی‌توانیم این خطر را بپذیریم که ایران سلاح‌های پیشرفته بخرد و مهمات جنگی خود را به بازیگران غیرمسئول بدهد.»

مقام‌های جمهوری اسلامی که اکنون با اجرای شش گام کاهش تعهدات برجامی تاکید دارند که در عمل محدودیتی در فعالیت‌های هسته‌ای ناشی از برجام ندارند، یکی از فواید عدم خروج از این توافق را لغو خود به خودی تحریم‌های تسلیحاتی شورای امنیت سازمان ملل می‌دانند.

حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی ایران، روز دوشنبه ۲۰ آبان سال۱۳۹۸، نزدیک شش ماه قبل، در جریان سفرش به استان کرمان طی سخنانی گفت: «طبق توافق و قطعنامه ۲۲۳۱ برجام سال آینده تحریم تسلیحاتی ایران برداشته خواهد شد.»

او گفت که در جریان مذاکرات هسته‌ای «با شش کشور مذاکره کردیم. این وسط آمریکا از توافق خارج شد.عده‌ای می‌گفتند شما بلافاصله از توافق خارج شوید و عده‌ای هم می‌گفتند در هر شرایطی در این توافق بمانید. مردم ایران بدانید با ادامه برجام سال آینده ما به یک هدف بسیار بزرگ سیاسی و امنیتی سیاسی [لغو تحریم تسلیحاتی شورای امنیت سازمان ملل] دست پیدا می‌کنیم.»