همزمان با اعلام آمادگی کشورهای عضو برجام برای بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای، طرف اروپایی به حکومت ایران هشدار داد فرصت و امید موجود در این زمینه را از بین نبرد.

روز دوشنبه اول آذرماه وزرای خارجه پنج کشور باقیمانده در برجام طی بیانیه‌ای مشترک موضوع بازگشت احتمالی آمریکا به توافق هسته‌ای را مورد تاکید قرار دادند و برای پرداختن به آن اعلام آمادگی کردند.

با این حال، پس از پایان نشست وزرای خارجه بریتانیا و آلمان هشدار دادند حکومت ایران با قدم‌های خود شرایط را برای بازگشت دولت جو بایدن به این توافق سخت‌تر نکند.

هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان، در این زمینه به خبرنگاران گفت: «برای امکان ایجاد روابط نزدیک با آمریکای تحت ریاست‌جمهوری بایدن، دیگر نباید مانور تاکتیکی از این نوع که اخیرا شاهد بوده‌ایم، وجود داشته باشد.»

ماس این فرصت را «آخرین فرصت» دانست و اضافه کرد نباید از بین برود.

همزمان دومینیک راب، وزیر خارجه بریتانیا، نیز در صفحه توییترش نوشت: «من کاملا این را روشن کردم که ایران نباید افزایش فعالیتی که اخیرا در برنامه هسته‌ای خود اعلام کرده، اجرا کند. انجام چنین کاری فرصت‌های پیشرفتی را که امیدواریم در سال ۲۰۲۱ میلادی شاهد آن باشیم، تضعیف می‌کند.»

نشست مشترک کشورهای برجام روز دوشنبه به صورت آنلاین میان وزرای خارجه ایران، آلمان، فرانسه،‌ بریتانیا،‌ چین و روسیه با ریاست جوزپ بورل،‌ مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، برگزار شد.

نمایندگان این کشورها ضمن تاکید مجدد بر اجرای «کامل و موثر» برجام، اشاره کردند آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تنها سازمان بین‌المللی مستقل و بی‌طرفی است که از طرف شورای امنیت سازمان ملل متحد ماموریت نظارت بر اجرای توافقنامه و راستی‌آزمایی آن را بر عهده دارد.

این در شرایطی است که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، به تازگی در مصاحبه‌ای با خبرگزاری رویترز گفته بود احیای توافق هسته‌ای ایران در دولت جو بایدن به توافقی جدیدی نیاز دارد تا مشخص کند چگونه موارد نقض‌شده از سوی تهران باید برطرف شود و به حالت قبل برگردد.

در بخش دیگری از این نشست اعضای برجام بار دیگر از خروج آمریکا از این توافق هسته‌ای ابراز تاسف کردند و دورنمای بازگشت محتمل واشینگتن به آن را مورد بررسی قرار دادند.

آن‌ها تاکید کردند برای پرداختن به این موضوع با نگاهی «مثبت» و در یک تلاش مشترک آمادگی دارند.

انتقاد از وضعیت حقوق بشر و فعالیت نظامی ایران

پیش از این نیز هفته گذشته نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان و مدیران سیاسی وزارت خارجه‌ ایران و گروه ۱+۴ به ریاست هلگا اشمیت، معاون سیاست خارجی اتحادیه اروپا، به ‌شکل ویدیو کنفرانس برگزار شد. 

در آن نشست موضوع وضعیت حقوق بشر و اعدام‌های اخیر از جمله روح‌الله زم، موسس و مدیر کانال تلگرام «آمدنیوز»، در ایران مطرح شده بود.

در واکنش به این مساله عباس عراقچی، معاون وزارت امور خارجه ایران، گفته بود: «به جای محکومیت ترور ددمنشانه دانشمند هسته‌ای ایران،‌ سه دولت اروپایی مجازات قانونی یک شخص مجرم را محکوم کردند.»

اعلام آمادگی کشورهای برجام برای بازگشت احتمالی آمریکا اکنون در حالی صورت می‌گیرد که فعالیت‌های نظامی سپاه پاسداران در منطقه و موضوع حقوق بشر در ایران بیش از گذشته مورد اشاره مقام‌های کشورهای اروپایی قرار گرفته است.

وزیر خارجه آلمان اعلام کرده توافق هسته‌ای برجام دیگر کافی نیست و توافق جدید با ایران باید برنامه موشک‌های بالستیک جمهوری اسلامی را نیز شامل شود. کمیته روابط خارجی پارلمان بریتانیا هم از دولت این کشور خواسته تا کلیت سپاه پاسداران را یک سازمان تروریستی بشناسد.

از سویی نیز پارلمان اروپا در نشست هفته گذشته خود قطعنامه‌ای حقوق بشری علیه جمهوری اسلامی را تصویب کرد که خواستار استفاده از مکانیسم تحریم حقوق بشری علیه ایران شد.

مقام‌های جمهوری اسلامی ضمن آنکه بر رفع تحریم‌ها و بازگشت به تعهدات برجام تاکید کرده‌اند، می‌گویند توافق هسته‌ای را قابل مذاکره مجدد نمی‌دانند و درباره مسائل نظامی و دفاعی کشور نیز به مذاکره نخواهند پرداخت.