سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در واکنش به احتمال خروج اتحادیه اروپا از برجام، گفت: «اگر بخواهند اسنپ بک [بازگشت اتوماتیک تحریم‌ها، بدون نیاز به هیچ مذاکره و چانه‌زنی علیه ایران] انجام دهند، این اقدام از اکنون مرده است، چرا که ما اقدامات جبرانی برای خود و آنها در برجام پیش‌بینی کرده بودیم.»

روزنامه گاردین، روز جمعه ۵ مهر، در گزارشی نوشت که اتحادیه اروپا به‌طور خصوصی به ایران هشدار داده که اگر تهران گام‌های بیشتری در نقض برجام بردارد، مجبور خواهد شد خروج از برجام را در ماه نوامبر آغاز کند.

عباس موسوی، سخنگوی وزارت امورخارجه ایران، نیز روز دوشنبه  ۸ مهر، در یک نشست خبری در تهران گفت: «اگر آنها [اتحادیه اروپا] بخواهند در پاسخ به اقدامات جبرانی ما، اقدامات جبرانی انجام دهند، اقدام خنده‌دار و اشتباهی است و ما به آنها توصیه می‌کنیم که این اقدامات را انجام ندهند.»

او با «غیرقانونی» خواندن ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت و بازگشت تحریم‌ها علیه ایران گفت: «چنین طرحی مرده است و از نظر حقوقی و قانونی امکان استفاده اروپا از مکانیزم ماشه و اسنپ بک وجود ندارد.»

موسوی گفت: «اگر ایران نقض برجام انجام می‌داد، آنها می‌توانستند اسنپ بک را انجام دهند اما اگر قرار بر این بود که آنها نقض برجام انجام دهند، که ایران در قالب دو ماده ۲۶ و ۳۶ برجام، اقدامات جبرانی انجام دهد.

جمهوری اسلامی ایران تاکنون در واکنش به خروج آمریکا از برجام و آنچه «بی‌عملی» اروپا در قبال برجام خواند، به صورت تدریجی گام‌های اول، دوم و سوم «کاهش تعهدات برجامی» خود را به اجرا گذاشته است.

بر این اساس، ایران ابتدا از سقف تعیین شده در برجام برای ذخیره حداکثر ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده عبور کرد و سپس سطح غنی‌سازی در مجتمع هسته‌ای نطنز را از سطح  ۳/۶۷ درصد تعیین شده در برجام فراتر برد و به ۴/۵ درصد رساند.

در گام سوم نیز، ایران سانتریفوژهای پیشرفته در نطنز نصب کرده است. به طوری که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنج‌شنبه چهارم مهر اعلام کرد که ایران با غنی‌سازی اورانیوم با سانتریفیوژهای پیشرفته‌ و برنامه‌ریزی برای نصب تعداد بیشتری از این سانتریفیوژها نسبت به آنچه پیش‌تر تعیین کرده بود، دوباره توافق هسته‌‌ای برجام را نقض کرده است.

پیشتر رسانه‌های منتقد برجام در ایران درباره وجود اسنپ بک در این توافق نوشته بودند: «عملا مسئولیت جبران خسارات هر نوع بازگشت تحریم‌ها به هر دلیل با ایران است» و «ریسک تعهدات مرتبط با اسنپ بک ما را وادار می‌کند کاملا یک جانبه تمام تعهدات خود در برجام را اجرا کنیم.»

دعوت ایران از هشت کشور برای پیوستن به ائتلاف امید 

موسوی در بخش دیگری از نشست خبری خود درباره «طرح صلح هرمز» گفت: «جزییات طرح به زودی به صورت مکتوب ارائه می‌شود».

او از دعوت «هشت کشور» از سوی ایران برای پیوستن به ائتلاف «امید و صلح هرمز» خبر داد، اما اسامی این کشورها را اعلام نکرد.

سخنگوی وزارت امورخارجه ایران، همچنین به دیدارهای حسن روحانی، رییس جمهوری ایران  و وزیر خارجه در این زمینه در نیویورک اشاره کرد و گفت: «این ابتکار زیر چتر سازمان ملل ارائه شده است.»

پیشتر حسن روحانی در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد «همه کشورهایی که از تحولات خلیج فارس و تنگه هرمز متأثر می‌شوند» را به «ابتکار صلح هرمز» دعوت کرد و هدف آن را «ارتقای صلح، ثبات، پیشرفت و رفاه کلیه ساکنان حوزه تنگه هرمز، و تفاهم متقابل و روابط صلح آمیز و دوستانه میان آنان» دانست.

سخنگوی وزارت امورخارجه ایران همچنین درباره سفر نخست وزیر عراق به ایران نیز گفت: «هنوز چیزی قطعی نشده است.»

دو روز پیش، رسانه‌های عراق گزارش دادند که عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق، بعد از سفر اخیر خود به عربستان سعودی و دیدار و گفت وگو با پادشاه و ولیعهد این کشور، به زودی به تهران سفر می‌کند.

 موسوی همچنین درباره حملات اخیر یمن علیه عربستان سعودی گفت: «آنچه یمن انجام می‌دهد، دفاع مشروع و مورد حمایت ماست.»

روز یکشنبه شبه‌نظامیان حوثی یمن از «عملیات گسترده» علیه نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان سعودی در یمن خبر دادند که به گفته آن‌ها در این عملیات «دویست نفر» کشته شدند.