سخنگوی ترزا می نخست‌وزیر بریتانیا در واکنش به فراتر رفتن ذخیره اورانیوم ایران از حد مجاز در توافق هسته‌ای گفت این کشور به صورت فوری با متحدانش در برجام، قدم‌های بعدی در قبال ایران را بررسی خواهد کرد.

سخنگوی می روز دوشنبه دهم تیرماه همچنین گفت: «ما به طور مداوم تاکید کردیم که تعهدمان به برجام بستگی به پیروی کامل ایران از شروط این توفق دارد و از آن‌ها می‌خواهیم که در اقدام‌های خود [کاهش تعهدات برجامی] تجدیدنظر کنند.»

جرمی هانت وزیر امور خارجه بریتانیا به ایران هشدار داد که گام‌های بیشتری را برای کاهش تعهدات هسته‌ای خود در چارچوب برجام برندارد. هانت گفت از رسیدن ذخیره اورانیوم غنی‌شده ایران به میزانی بالاتر از توافق برجام « عمیقا نگران» است.

در همین حال یووال اشتاینیتز، وزیر انرژی اسرائیل، تصمیم ایران درباره افزایش ذخیره اورانیوم این کشور را «باج‌خواهی هسته‌ای» خواند و گفت تداوم فشارهای جهانی می‌تواند تهران را وادار به «عقب‌نشینی» کند.

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائيل هم در واکنش به این اقدام ایران گفت اسرائیل ‌اجازه نمی‌دهد تهران سلاح هسته‌ای بسازد. او از کشورهای اروپایی خواست «تحریم‌های هسته‌ای» علیه ایران وضع کنند.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه تایید کرد که ایران از حد مجاز تعیین شده در  برای ذخیره‌سازی اورانیوم با غلظت پایین فراتر رفته است.

یک سخنگوی آژانس در بیانیه‌ای گفت: «‌می‌توانیم تایید کنیم مدیرکل آژانس، یوکیو آمانو، به شورای حکام اطلاع داده که آژانس تایید کرده در روز اول ماه ژوییه میزان کل اورانیوم ذخیره شده ایران ( از حد مجاز در برجام) فراتر رفته است.»

پیش‌تر، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، اعلام کرده بود جمهوری اسلامی در مجموع ذخیره اورانیوم غنی‌شده خود را از مرز ۳۰۰ کیلوگرم تصریح‌شده در توافق هسته‌ای برجام فراتر برده‌ است.

ظریف روز دوشنبه گفت: «آن‌طور که من اطلاع پیدا کرده‌ام ایران طبق برنامه‌اش از مرز ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده عبور کرده و این را هم قبلا اعلام کرده بودیم.»

مقام‌های ایرانی اخیرا گفته بودند در صورتی که به علت تحریم‌های آمریکا قادر به بهره‌مندی از منافع برجام نباشند تعهدات این کشور در چارچوب برجام را کم‌کم متوقف می‌کنند. 

اولین اقدام ایران در این راستا تجاوز از حد تعیین‌شده برای اورانیوم غنی‌شده بود که خبر آن ابتدا در سالگرد خروج آمریکا از برجام در ۱۶ اردیبهشت‌ماه اعلام شد.

ظریف گفت مرحله بعدی توقف تعهدات ایران «در مورد سقف ۳/۶۷ درصد است که آن را هم اجرا خواهیم کرد.»

او افزود: «ما براساس آنچه اعلام کردیم خیلی شفاف گفته‌ایم که چه کار می‌کنیم. براساس آن عمل می‌کنیم و این را از حقوق خودمان در داخل برجام می‌دانیم.»

دیپلمات‌های ایرانی چند روز پیش به طرف‌های اروپایی گفته بودند در صورت باقی بودن تحریم‌ها تا پایان مهلت دوماهه‌ داده‌شده در اردیبهشت، محدودیت میزان اورانیوم غنی‌شده نقض خواهد شد.

سه کشور اروپایی عضو برجام – فرانسه، بریتانیا و آلمان – در  صدد بودند با راه‌اندازی کانال مالی اینستکس مانع از این حرکت ایران شوند، اما مقام‌های ایرانی تاکید داشتند که باید از طریق اینستکس بتوانند نفت بفروشند که در حال حاضر چنین امکانی وجود نداشته و این سازوکار صرفا اقلام بشردوستانه مانند مواد غذایی و لوازم پزشکی را در بر می‌گیرد.

ظریف در همین باره گفت: «نه تنها اروپایی ها اصل تعهداتشان را انجام نداده‌اند، بلکه حتی مقدمه اجرای تعهداتشان بعد از حدود ۱۴ ماه تازه عملیاتی میشود.»

او افزود: «اینستکس بدون اجرای سایر تعهدات معنی ندارد.»

همزمان عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، روز دوشنبه با اشاره به اینستکس گفت: «آن طور که ما می‌بینیم و خبرهایی که فعلا درباره این سازوکار منتشر شده، این چیزی نیست که جمهوری اسلامی ایران و مطالبه ملت ایران باشد.»

او توضیح داد اروپایی‌ها «حدود ۱۰ روز فرصت» دارند تا نسبت به «اجرایی کردن اینستکس» گام بردارند. به گفته او، در صورت اقدام ملموس‌از سوی اروپا، «اقدامات کاهش تعهدات ایران قابل بازگشت است».

موسوی تصریح کرد: «اگر در این مدت گام مهمی از سوی اروپا برداشته نشود، ایران در ۱۶ تیرماه گام دوم را برمی‌دارد.»

منظور او از گام دوم سطح غنی‌سازی است که ظریف به آن اشاره کرد.