اعلام رسمی کاهش تعهدات ایران به برجام و فرصت ۶۰ روزه به سایر کشورهای عضو برای تحقق تعهدات بانکی و مالی،‌ از نخستین لحظات با واکنش‌هایی در داخل کشور و سطح بین‌المللی روبه‌رو شد.

نگرانی مشترک اروپا و آسیا؛‌ موضع متفاوت آمریکا

در نخستین واکنش،‌ وزارت خارجه فرانسه در بیانیه‌ای که در همین رابطه صادر کرد، ضمن ابراز نگرانی از این تصمیم هشدار داد که خروج ایران از تعهدات برجام باعث بازگرداندن مکانیسم تحریم‌ روی میز اروپا خواهد شد. هم‌زمان فلورانس پارلی،‌ وزیر دفاع این کشور نیز با «بدترین اتفاق» خواندن خروج ایران،‌ از این کشور خواست تا به تعهدات خود عمل کند.  

از سوی دیگر،‌ ادگار رینکویچ وزیر خارجه لتونی در واکنشی توییتری ضمن تاسف‌بار خواندن این تصمیم، آن را دارای اثرات منفی منطقه‌ای و جهانی دانست. او از اتحادیه اروپا به عنوان «یکی از کارگزاران برجام»‌ خواست تا با بررسی این تحولات، واکنشی مناسب به این تصمیم ایران نشان دهد.  

به گزارش رویترز،‌ سخنگوی وزارت خارجه چین در واکنش به این تصمیم اعلام کرد که توافقنامه‌ هسته‌ای که در سال ۲۰۱۵ امضا شد باید به صورت کامل اجرا شود.

گنگ شوانگ،‌ سخنگوی وزارت خارجه چین ضمن تکرار انتقاد چین از فشار آمریکا بر ایران گفت:‌ «تمامی کشورهای امضا کننده برجام برای حفظ آن دارای مسئولیت‌اند.»  

واکنش آمریکا پیش از اعلام رسمی این تصمیم اعلام شده بود. مایک پمپئو وزیر خارجه این کشور در واکنش به خبر احتمال کاهش تعهدات ایران به برجام گفته بود:‌ «این مساله صفر و یک است؛ شما یا به توافق متعهدید یا نیستید. ببینید، ما از توافق خارج شدیم. ایرانی‌ها باید درباره این که می‌خواهند چگونه ادامه دهند، انتخاب خودشان را داشته باشند.»

در روسیه،‌ کنستانتین کوساچف رییس کمیته روابط بین‌الملل پارلمان این کشور تصمیم ایران را یک «قدم دیپلماتیک» خواند. او در فیس‌بوک خود ضمن این که این تصمیم را نتیجه اقدام‌های آمریکا دانست، اعلام کرد:‌ «این تصمیم هنوز به معنی ترک برجام از سوی ایران نیست.»

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل‌ ضمن تاکید بر ادامه دادن مبارزه علیه «آن‌هایی که ما را می‌کشند»،‌ گفت:‌ «امروز در مسیر محل کارم شنیدم که ایران می‌خواهد به برنامه هسته‌ای پیشین خود برگردد. ما به ایران اجازه نمی‌دهیم به سلاح‌های هسته‌ای دست پیدا کند‌.»

واکنش‌ها از داخل ایران

بلافاصله پس از خبری شدن تصمیم جدید ایران از سوی شورای عالی امنیت ملی،‌ جواد ظریف وزیر امور خارجه در توئیتر خود این تصمیم کشورش را در «چارچوب برجام» خواند و گفت: «اتحادیه اروپا در کنار سه کشور اروپایی و چین و روسیه، فرصت کوتاهی برای بازگشت از این اقدامات دارند.»

علی اکبر صالحی،‌ رییس سازمان انرژی اتمی ایران نیز با اشاره به حقوق ایران در بند ۲۶ برجام، درباره این تصمیم اعلام کرد:‌ «اگر در ۶۰ روز طرف مقابل توانست نظرات ایران را تامین کند، ایران هم راه را باز گذاشته که طبق برجام عمل کنیم.»  

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه نماینده مجلس ایران، در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت این تصمیم را «پیام صلح»‌ ایران تعبیر کرد و توضیح داد:‌ «اگر ایران از برجام خارج می‌شد بهانه‌ای برای اعمال تحریم‌های بیشتر به دشمن داده می‌شد.»

علاالدین بروجردی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز ضمن «منطقی و معقول» خواندن این تصمیم شورای عالی امنیت ملی، هشدار داد که «بی‌توجهی اروپایی‌ها به ضرب‌الاجل ۶۰ روزه ایران، به ضرر خودشان تمام می‌شود‌.»   

سیدامیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی،‌ عضو هیات رییسه مجلس ایران ضمن «دیر» خواندن این حرکت گفت که باید چند هفته پس از خروج آمریکا این تصمیم گرفته می‌شد. او اضافه کرد: ‌«اروپایی‌ها برای رفع موانع بانکی و فروش نفت کانال های مالی اس.پی.وی و اینستکس را مطرح کردند، اما عملا هیچکدام از این موارد نتیجه‌ای در بر نداشت از این رو باید به قطعیتی در رفتار اروپایی ها در مواجه با برجام دست یابیم.»

جوان‌آنلاین،‌ رسانه نزدیک به سپاه پاسداران،‌ طی گزارشی از قول فواد ایزدی کارشناس بین‌المللی و مجتبی ‌ذوالنور رییس کمیته هسته‌ای مجلس ایران ضمن انتقاد از ماندن ایران در برجام،‌ آن را یک قرارداد مرده و از بین‌رفته خوانده‌ و‌ خواستار خروج دولت از این توافقنامه شده است.   

چهارشنبه ۱۸ اردیبهشت ایران در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد که «در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران و در اعمال حقوق خود مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام» برخی اقدامات خود در این توافق را متوقف می‌کند.