خلیج فارس این روزها ملتهب‌تر از هر زمان دیگر است. آنچه از سوی مقام‌های آمریکایی تلاش قایق‌های سپاه پاسداران برای توقیف کشتی نفتکش بریتیش هریتِج بریتانیا در آب‌های خلیج فارس خوانده شد، نگرانی‌ از افزایش تنش‌ها در این منطقه استراتژیک بالا برد؛ براساس گزارش‌ رسانه‌های غربی، این اقدام باعث شد تا کشتی جنگی بریتانیایی اچ ام اس مونتروز، نفتکش بریتیش هریتج را اسکورت و قایق‌های تندروی سپاه پاسداران را وادار به عقب‌نشینی کند. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران البته این اتهام را رد کرده است.  

پیش‌تر نیز انفجار و خرابکاری در نفت‌کش‌های اماراتی و ژاپنی خبرساز شده بود.  آمریکا و بریتانیا ایران را عامل این حمله‌ها دانستند و آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل‌، ضمن محکوم کردن آن، هشدار داد که جهان توان یک رویارویی بزرگ در منطقه را ندارد. هم‌زمان رهبران آمریکا و بریتانیا به ایران هشدار دادند تا فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده‌ خود را در خلیج‌فارس و دریای عمان متوقف کند.

این تحولات درحالی است که مقام‌های جمهوری اسلامی این بارها اعلام کرده‌اند که اگر ایران نتواند نفت خود را صادر کنند، به سایر کشورهای منطقه هم اجازه چنین کاری نخواهد داد. اظهاراتی که به‌عنوان تهدیدی برای بستن تنگه هرمز تلقی شده است.

تشکیل ائتلافی نظامی برای حراست از آب‌های استراتژیک

واشینگتن اعلام کرده که درصدد است تا ائتلافی نظامی برای حراست از آب‌های استراتژیک اطراف ایران و یمن تشکیل دهد. ژنرال جوزف دانفورد، بالاترین مقام ارتش ایالات متحده آمریکا، اعلام کرده است که کشورش درحال رایزنی با چند کشور، برای ایجاد سازوکاری جهت اسکورت کشتی‌های تجاری در تنگه هرمز و باب‌المندب است. بر اساس طرحی که ارائه شده، قرار است آمریکا وظیفه نظارت و تجسس را در این آبراه‌ها به‌عهده داشته باشد و تأمین کشتی‌های فرماندهی عملیات را برعهده بگیرد. کشورهای شرکت‌کننده در این ائتلاف نیز قرار است به گشت‌زنی در آب‌های اطراف کشتی‌های تجاری بپردازند. 

دونالد ترامپ که پیشتر گفته بود حفاظت از کشتی‌ها در منطقه خلیج فارس وظیفه آمریکا نیست، اکنون به نظر می‌رسد به دنبال راهی است تا برخی متحدان خود در منطقه و جهان را به حضوری فعال‌تر در حفاظت از آبراه‌های استراتژیک برای عبور امن جریان انرژی وادارد و آنها را متقاعد کند تا بخشی از هزینه‌های امنیت منطقه را تامین کنند. با توجه به رویکرد دونالد ترامپ بر اولویت بخشیدن به منافع داخلی آمریکا، واشنگتن نمی‌خواهد همه‌ هزینه‌های مربوط به امنیت آبراه‌های بین‌المللی را به‌تنهایی برعهده گیرد؛ سیاستی که در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا می‌تواند به کمک کارزارهای انتخاباتی او بیاید. 

نتایج فاجعه‌بار یک خطای استراتژیک

با خروج آمریکا از توافق هسته‌ای برجام، بازگشت تحریم‌های سابق به ایران و اعمال تحریم‌های تازه، جمهوری اسلامی ایران حالا با شدیدترین تحریم‌ها روبروست. تحریم‌هایی که اقتصاد ایران را زمین‌گیر کرده، تورم و رکود را به طرز بی‌سابقه‌ای افزایش داده و به نارضایتی عمومی به‌صورت فراگیر دامن زده است. وضعیتی که تهران را بر آن داشت تا عقب‌نشینی گام به گام خود از توافق هسته‌ای را اعلام کند تا شاید اعضای باقی‌مانده در برجام را به تلاش برای بقای توافق هسته‌ای ناگزیر سازد. نشانه‌ها اما حاکی تلاش کم‌رمق و ناکافی اروپایی‌ها برای حفظ برجام است. اینستکس یا همان سازوکار مالی که قرار است اروپا برای مبادلات بین‌المللی میان ایران و جامعه جهانی برقرار کند، زمین‌گیر است و فروش نفت ایران به پایین‌ترین سطح خود رسیده است.

چنین وضعیتی این نگرانی را ایجاد کرده است که ایران به‌تدریج از برجام خارج شود و در مسیر تردد کشتی‌های نفت‌کش مانع‌تراشی و جریان عبور آزاد انرژی را در تنگه هرمز مسدود کند. وضعیتی که خطر یک درگیری نظامی را به‌طرز چشمگیری افزایش می‌دهد و یک خطای استراتژیک از سوی هریک از طرفین می‌تواند به یک فاجعه منجر شود. 

جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید گفته ، آمریکا جنگ با ایران را نمی خواهد، اما به‌طور کامل آماده پاسخ به هر گونه حمله است. ایران هم گفته که جنگ نمی‌خواهد اما آماده دفاع است.

ایران که از سوی غرب متهم است پشت درگیری‌ها در سوریه، یمن و نوار غزه قرار دارد، حالا با یک اتهام تازه روبروست. اقدامات خرابکارانه علیه نفت‌کش‌ها در خلیج فارس و تنگه هرمز.

جرمی هانت، وزیرخارجه بریتانیا که کشورش میزان مراقبت امنیتی از کشتی‌هایش را به درجه‌ سه افزایش داده، گفته است: «تهدیداتی جدی در پشت اقدامات ایران در خلیج فارس وجود دارد.» تهدیداتی که ماه‌هاست ایران را بر صدر اخبار رسانه‌های جهان نشانده است.