واکنشهای جهانی نسبت به سخنان ترامپ
دوجاریک سخنگوی سازمان ملل متحد میگوید، آنتونیو گوترش، دبیرکل این سازمان، پس از عدم تائید پایبندی ایران به توافق هستهای توسط دونالد ترامپ و احتمال خروج آمریکا از این توافق، قویاً ابراز امیدواری کرده است که این توافق پابرجا بماند. بنابر گفته دوجاریک، گوترش همواره توافق هستهای ایران را پیشرفتی بسیار مهم جهت جلوگیری از گسترش سلاحهای هستهای و پیشبرد صلح جهانی میدانسته است.
یوکیو آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، همواره پایبندی ایران به توافق هستهای را مورد تایید قرار داده است.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا میگوید که تهران به روح برجام پایبند نبوده و در چندین مورد این توافق را نقض کرده است.
جیمز متیس، وزیر دفاع ایالات متحده آمریکا، پس از اظهارات ترامپ، نخستین اولویت خود در رابطه با ایران را، همکاری با متحدان خود میداند.
متيس روز جمعه ۲۱ مهر، به خبرنگاران در پنتاگون گفت که برای رسیدن به درکی بهتر از آن چه که ترامپ آن را سوء رفتار ایران میداند، علاقمند به شنیدن نظرات دست اول از سوی متحدان آمریکا در خاورمیانه و سایر نقاط جهان، در حوزههایی فراتر از تسلیحات هستهای است. حوزههایی از قبیل حمایت از گروههای تروریستی و برنامههای موشکی شامل مواردی می شود که متیس بر آن تاکید دارد.
او گفت که ایالات متحده آمریکا قصد دارد تا ایران را از ارسال تسلیحات نظامی به یمن در حمایت از حوثیها منصرف کند.
او گفت که در این راه نیاز به برخورد نظامی نیست بلکه از طریق اشتراک گذاری اطلاعات با متحدان و شرکای آمریکا که در مورد رفتار ایران نگران هستند صورت خواهد گرفت.
جان کری، وزیر سابق امور خارجه ایالات متحده آمریکا می گوید: تصمیم امروز ترامپ در عدم تایید پایبندی ایران به برجام و سخن گفتن از خروج از این توافق بسیار خطرناک است. او در حال ایجاد یک بحران بین المللی است. این بحران منافع ملی آمریکا و نزدیک ترین متحدانمان را به خطر می اندازد.
کری ابراز امیدواری کرد که کنگره در این ارتباط تصمیمی درست بگیرد.
ییسرائیل کاتز، وزیر اطلاعات اسرائیل نیز تصمیم ترامپ در عدم تایید پایبندی ایران به توافق هستهای را نشانهای از عزم دولت آمریکا در مقابله با تهدیدهای ایران میداند.
کاتز می گوید که حرکت ترامپ، میزان فشار بر ایران را جهت اصلاح برخی از نقصهای موجود در این توافق خطرناک را که به ایران اجازه میدهد تا ظرفیت هستهای خود را در آیندهای نه چندان دور توسعه دهد، افزایش خواهد داد.
به گفته کاتز این توافق در حال حاضر همچون بیمهنامهای برای ایران در توسعه توان هستهای عمل میکند.
امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه نیز طی تماسی تلفنی با حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، بر حمایت قاطع اتحادیه اروپا و پاریس از برجام و ضرورت اجرای مفاد آن از سوی همه طرفها، تاکید کرد و آژانس بین المللی انرژی اتمی را تنها مرجع اعلام پایبندی ایران بر تعهداتش در برجام دانست و مخلوط کردن تعهدات چندجانبه و بین المللی با اختلافات داخلی آمریکا بسیار خطرناک خواند.
مکرون طی بیانیهای از میزبانی یوکیو امانو، مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در هفته آینده توسط تهران خبر داد . اعلام کرد که وزیر خارجه فرانسه نسز بزودی جهت بحث در مورد این مسإله راهی تهران خواهد شد.
جو بایدن معاون باراک اوباما نیز در این مورد گفته است تصمیم ترامپ برای عدم صدور گواهینامه پایبندی ایران به توافق هستهای به انزوای آمریکا دامن میزند و اتحاد ما با متحدانمان را تضعیف میکند.
کمپین بینالمللی نابودی سلاحهای هستهای (ICAN) هم در این باره اظهار نظر کرده که : «در این دوران بحرانهای جهانی، گرفتن مواضع سرسختانه بینالمللی از سوی آمریکا میتواند ناخواسته به یک فاجعه جهانی تبدیل شود.»
در همین حال نشریه واشنگتن اگزامینر نوشته: ترامپ تهدید کرده است که در صورت عدم اجرای شرایط سختتر در متن رسیدگی به فعالیتهای هستهای ایران این توافق باطل است.
گاردین هم در گزارشی آورده : «ترامپ متحدان اروپایی را برای بازنویسی توافق هستهای در تنگنا گذاشته است. ترامپ در نطق خود تاریخ اتهام جنایات ایران علیه آمریکا را تکرار کرد.»
واشنگتن پست نیز این گونه به سخنان ترامپ واکنش نشان داده که : «نطق ترامپ در حقیقت اعلام شرایط جدید آمریکا برای ماندن در توافق هستهای بود. او قصد دارد همه قراردادهای دوران اوباما با جهان را ملغی کند.»
و نشریه 'هیل' نوشته : در صورت عدم همکاری کنگره و اعمال تحریمهای جدید علیه ایران، توافق هستهای از نظر کاخ سفید باطل شده است.»
در عین حال رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه ایالات متحده نیز گفت که از متحدان اروپایی و خاورمیانه ای آمریکا انتظار دارد تا حامی قاطع تصمیم دونالد ترامپ باشند.
این انتظار تیلرسون در حالی مطرح می شود که کشورهای مذاکره کننده اروپایی در توافق به دست آمده با ایران پیش از این اعلام کردند که علاقهای به بازبینی و مذاکره مجدد در خصوص توافق هستهای به دست آمده با ایران ندارند.
ولی تیلرسون با تاکید بر واضح بودن برنامه ترامپ، همکاری همه جانبه برای مقابله با تهدیدهای ایران را به نفع تمامی کشورها میداند.
چاک شومر، ارشدترین سناتور دموکرات سنا، که دو سال پیش با قرارداد هسته ای ایران مخالفت میکرد، می گوید که در حال حاضر این توافق در جهت منافع امنیت ملی ایالات متحده آمریکا است.
سناتور چاک شومر نیز از دونالد ترامپ خواسته تا به توافق هستهای پایبند بماند. شوومر در بیانیهای کوتاه از ترامپ خواسته تا به توصیههای مشاوران امنیت ملی خود گوش دهد و به برجام پایبند باشد.
دونالد ترامپ تهدید کرده است که در صورت عدم اصلاح توافق هستهای میان ایران و کشورهای اروپایی و آمریکا، توسط کنگره، از این توافق خارج خواهد شد.
یکی از قانونگذاران ارشد روسیه می گوید، تصمیم دونالد ترومپ برای عدم تأیید مجدد پایبندی ایران به برجام، باعث افزایش خطر درگیری شده است.
فرانتس کلینتسویک، معاون رئیس کمیته دفاع در مجلس نمایندگان روسیه، به خبرگزاری اینترفاکس گفت: «ایجاد وضعیتی ناپایدار می تواند به واکنش ایران منجر شود. ایران با منابع و تواناییهایش کشوری بسیار جدی است.»
همزمان، به نقل از خبرگزاری اینترفاکس، سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، گفته است که توافق هستهای با ایران که دو سال از عمر آن میگذرد، از حملات مخرب و احتمالی مخالفان آن پیشگیری خواهد کرد و میبایست به آن پایبند بود.
عربستان نیز سخنان دونالد ترامپ را در مخالفت با ایران که رقیب پادشاهی ان کشور در منطقه است، مورد تمجید قرار داده است.
طبق بیانیهای که از تلویزیون ملی عربستان سعودی پخش شد، این کشور به تعهد آمریکا در قبال همکاری با متحدانش در منطقه ، برای برخورد با سیاستهای خشونت طلب ایران ، پایبند خواهد بود.
همزمان با این که عربستان سعودی از توافق هسته ای ایران حمایت میکند، ایران را به بهرهبرداری اقتصادی ناشی از برداشت تحریمها، برای ناامن سازی منطقه، به خصوص در ارتباط با برنامههای توسعه موشکی و حمایت از تروریسم متهم میکند.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل نیز به دونالد ترامپ در خصوص تصمیم خود مبنی بر عدم تائید پایبندی ایران به توافق هستهای تبریک گفت.
نتانیاهو روز جمعه ۲۱ مهر، طی بیانیه ای، تصمیم ترامپ را «تصمیم شجاعانه» نامید و آن را ستود. او در این بیانیه گفت، ترامپ برای اصلاح این توافق بد، فرصتی ایجاد کرده است و تمامی کشورها در این مسیر میبایست با او همراه شوند.
همچنین هیلاری کلینتون، رقیب دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا نیز طی مصاحبهای با بخش خبر شبکه ۴ بریتانیا ترامپ را فردی بسیار خطرناک نامید و عدم تایید پایبندی ایران به برجام توسط ترامپ را اشتباهی بسیار بزرگ خواند.
او گفت که در حال حاضر هیچ سندی در خصوص عدم پایبندی ایران به این توافق در دست نیست و مشخص نیست که آیا به دلایل سیاسی و یا به دلایل شخصی، چرا او بحث توافق هستهای را مجددا مطرح میکند. این کاری بسیار خطرناک است .