سازمان جهانی بهداشت (WHO) سال ۲۰۱۹ را با معرفی ۱۰ خطر بزرگ سلامت شروع کرد و از برنامه تازه‌اش خبر داد که زندگی سه میلیارد نفر را در پنج سال پیش‌رو متفاوت می‌کند.

پروژه «برنامه عمومی ۱۳گانه» می‌خواهد به این تضمین برسد که دست‌کم یک میلیارد نفر دیگر به برنامه‌های بیمه عمومی سلامت دسترسی پیدا کنند، دست‌کم یک میلیارد نفر در مقابل موارد اورژانسی بهداشت و سلامت محافظت شوند و حدود یک میلیارد نفر دیگر نیز بهداشت و رفاه بهتری داشته باشند.

در میان تمامی مواردی که این سازمان به آن توجه کرده است، این ده مورد مقدم بر بقیه قرار گرفته‌اند.

یک. آلودگی هوا و تغییر اقلیم

آمار سازمان جهانی بهداشت نشان می‌دهد که نُه نفر از هر ۱۰ نفر هم‌اکنون هوایی آلوده تنفس می‌کنند

. از دید این سازمان، آلودگی هوا بزرگ‌ترین خطر سلامت امسال است.

این آلودگی امسال هفت میلیون نفر را همراه بیماری‌هایی چون بیماری‌های ریوی، سکته قلبی و مغزی و سرطان خواهد کشت. ۹۰درصد این هفت میلیون نفر مردمان فقیرتر و طبقه متوسط جامعه خواهند بود.

سوخت‌های فسیلی که عامل آلودگی هواست، ریشه اصلی گرمایش زمین است. این گرمایش به تغییر اقلیم منتهی می‌شود. این سازمان تخمین زده بین سال‌های ۲۰۳۰ تا ۲۰۵۰سالی ۲۵۰هزار نفر در جهان از قحطی، مالاریا، وبا و موج‌های گرما بمیرند و همگی به‌خاطر گرمایش زمین شدت خواهند گرفت.

دو. بیماری‌هایی غیرواگیر

سبک‌زندگی امروزی بانی بیماری‌هایی چون دیابت، سرطان و بیماری‌های قلبی شده است. این بیماری‌ها مسئول دست‌کم ۷۰ درصد مرگ‌های جهان‌اند و امسال جان ۴۱ میلیون نفر را خواهند گرفت. ۱۵ میلیون نفر از آنها بین ۳۰ تا ۶۹ سال سن خواهند داشت. ۸۵درصد این مرگ‌ها در میان بخش فقیر‌تر و طبقه متوسط خواهد بود.

سه. آنفولانزا

آنفولانزا می‌تواند از کشورها بگذرد و قاره‌ها را طی کند. پندمیک (ابتلای چند قاره‌ای) به آنفولانزا یکی از خطرهایی است که سازمان جهانی بهداشت نگرانش است. ۱۵۳ موسسه در ۱۱۴ کشور جهان بر وضعیت گسترش آنفولانزا نظارت می‌کنند تا به وقت لازم به جهان هشدار دهند.

چهار. شرایط بحرانی

دست‌کم ۱/۶ میلیارد نفر یا ۲۲درصد مردم زمین در شرایط بحرانی نظیر شرایط خشکسالی، قحطی‌، جنگ‌ و مهاجرت‌ اجباری زندگی می‌کنند.  آنها از خدمات بهداشت و درمان دور افتاده‌اند و مقاومت‌شان نسبت به بیماری‌ها کمتر شده است.

پنج. بی‌اثری آنتی‌بیوتیک

از یک سو باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم‌تر شده‌اند و  از سوی دیگر بسیاری از مردم هم نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم شده‌اند.

در ۲۰۱۷ میلادی، ۶۰۰هزار نفر مبتلا به سل از  ریفامپیسین (rifampicin) خیری ندیدند. این آنتی‌بیوتیکی داروی اصلی درمان سل است. امسال دست‌کم ۱۰ میلیون نفر بیمار می‌شوند و آنتی‌بیوتیک‌ها کمکی به ۱/۶ میلیون نفر نمی‌کنند و آنها خواهند مرد.

شش. ایبولا و دیگر بیماری‌های شدیدا واگیری

جمهوری دموکراتیک کنگو شاهد بروز ایبولا در دو منطقه از این کشور بود - از جمله یک منطقه درگیر جنگ داخلی. ایبولا و بیماری‌های مشابه امسال هم همچنان یک خطر عمده سلامت محسوب می‌شوند.

هفت. زیرساخت‌های ضعیف بهداشت و درمان

زیرساخت‌های ضعیف بهداشت و درمان اجازه برخورد مناسب به رویدادهای اورژانسی را نخواهد داد. مادامی که وضع بهبود پیدا نکند یک خطر برای سلامت خواهد

هشت. بی‌توجهی به واکسن‌ها

واکسن‌ها هم‌اکنون جلوی سالانه دو تا سه میلیون مرگ را می‌گیرند. ولی اگر خانواده‌ها به واکسن‌ها تردید نداشته باشند و به‌موقع واکسن بچه‌ها را بزنند، جلوی ۱/۵ میلیون مرگ دیگر را امسال می‌شود گرفت.

نُه. تب دنگی

تب دنگی از نیش یک نوع پشه حاصل می‌شود و جان ۲۰درصد مبتلایان را می‌گیرد. دهه‌هاست ابتلا به این تب شاهد رشد است و پشه حامل آن به‌واسطه گرمایش زمین بیشتر تولیدمثل می‌کنند و به‌خاطر تعداد بیشتر روزهای گرم، به قلمروهای بیشتری دسترسی پیدا می‌کند. پیش‌بینی این سازمان می‌گوید ۴۰درصد مردم جهان در خطر ابتلا به این تب‌اند. استراتژی سازمان جهانی بهداشت امیدوار است تا ۲۰۲۰ بتواند مرگ ناشی از این تب را ۵۰درصد کاهش دهد.

ده. اچ‌ای‌وی / ایدز

هم‌اکنون ۲۲میلیون نفر در زمین داروی مقاومت در برابر ویروس اچ‌آی‌وی دریافت می‌کنند و میلیون‌ها نفر داروی پِرپ (PrEP) می‌خورند که جلوی ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی را می‌گیرد. با این‌حال هنوز سالی یک میلیون نفر از ایدز می‌میرند.

ایدز مرحله نهایی ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی است که در آن نظام ایمنی‌ فرد بی‌اثر می‌شود. ایدز در مجموع ۷۰ میلیون نفر را مبتلا و جان ۳۷ میلیون نفر را تاکنون گرفته است. هم‌اکنون اچ‌آی‌وی در گروه زنان و دختران ۱۵ تا ۲۴ ساله با سرعت رشد می‌کند. در کنار آن مردانی که با همجنس خود می‌آمیزند، کارگرهای جنسی و جامعه افراد ترنس به‌خاطر اینکه در بیشتر کشورها به حاشیه رانده شده‌اند، از دسترسی به امکانات مقاومت در برابر این بیماری دور افتاده‌اند.

سازمان جهانی بهداشت امیدوار است امسال تعداد بیشتری نسبت به ابتلایشان به اچ‌آی‌وی آگاهی پیدا کنند و دسترسی به داروی مناسب داشته باشند.