سازمان غذا و داروی دولت فدرال آمریکا (اف‌دی‌ای)‌ برای نخستین‌بار در ۳۰ سال اخیر، به نوعی داروی جدید ضد افسردگی مجوز داد.

اسپراواتو (Spravato) نام این داروی تازه است و شیوه مصرف آن، اسپری کردن دارو به داخل بینی است.

دارویی که ۳۰ سال پیش اف‌دی‌ای برای مقابله با افسردگی به آن مجوز عرضه داده بود، پروزاک (Prozac) یا همان فلوکستین بود.

صدور مجوز عرضه این داروی جدید، خبری مهم برای دست‌کم ۱۶میلیون نفر مبتلا به افسردگی در آمریکاست.

بااین‌حال، این دارو آزادانه در اختیار تمام بیماران قرار نمی‌گیرد. اف‌دی‌ای اعلام کرده است که بیمار بایستی دست‌کم دو داروی ضد افسردگی دیگر را مصرف کرده و دارو به او جواب نداده باشد؛ در این صورت می‌توان برایش اسپراواتو را تجویز کرد.

اسپراواتو، دارویی است که از کتامین (ketamine) ساخته می‌شود. کتامین یکی از مشتقات آریکلوهگزامین است؛ مشخصه این ترکیبات در ساختار آیینه‌ای مولکول آن‌هاست.

کتامین در ابتدا به‌عنوان داروی بیهوشی شناخته می‌شد، اما اکنون این ترکیب به‌عنوان یک داروی ضد افسردگی نیز کاربرد پیدا کرده است. بااین‌حال، کتامین مخدری است توهم‌زا و در بازار زیرزمینی مواد مخدر هم عرضه می‌شود و سوءمصرف (یا بیش‌مصرفی یا اوردوز) آن در مهمانی‌ها، کلاب‌ها و دورهمی‌های خیابانی، می‌تواند موجب مرگ مصرف‌کننده شود.

به‌ همین دلیل،، محدودیت‌هایی برای مصرف اسپراواتو مشخص شده است. این دارو را نمی‌توان به خانه برد و بایستی زیر نظر پزشک یا پرستار، در مطب دکتر یا یک کلینیک درمانی مصرف شود.

مصرف‌کننده نیازمند مصرف این دارو برای یک‌مرتبه در هفته یا یک‌مرتبه در هر دو هفته است و این به شدت افسردگی‌اش بستگی دارد.

این داروی تازه ممکن است تا عوارضی خطرناک به‌همراه آورد: ازجمله افزایش میل به خودکشی در کنار حالت تهوع، گیجی، جدایی از ذهن و تن، احساس مستی و غیره. برای همین اف‌دی‌ای گفته است که فرد مصرف‌کننده بایستی حداقل تا دو ساعت پس از مصرف دارو، تحت نظر قرار گیرد.

در دورانی که این دارو بر روی انسان آزمایش می‌شد، از میان صدها نفر، شش مصرف‌کننده درگذشتند و سه نفر دست به خودکشی زدند. بااین‌حال، اف‌دی‌ای می‌گوید «به‌سختی می‌توان تشخیص داد که این افراد از مصرف این دارو مرده‌اند»، یا افسردگی و دیگر عوامل،‌ بانی مرگ آن‌ها بوده است.

اسپراواتو در سال ۲۰۱۳ معرفی شد و پس از شش سال، مجوز عرضه را گرفت.

این دارو ارزان نیست. در آمریکا هر مرتبه استفاده از آن بسته به دوز دارو، ۵۹۰ تا ۸۸۵ دلار هزینه دربر خواهد داشت.

افسردگی به‌رغم اینکه یک بیماری شایع است، ولی داروهای موجود اغلب نیازمندی به مصرف مکرر و در پی آن، اعتیاد به‌همراه می‌آورند.

برابر داده‌های اف‌دی‌ای، تا ۴۰ درصد افراد افسرده در آمریکا، از داروهای موجود در بازار جوابی نمی‌گیرند و این داروها بر آن‌ها بی‌اثر شده‌ است.