محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در نشست خبری مشترک با همتای آلمانی خود خواهان توقف «جنگ اقتصادی» آمریکا علیه جمهوری اسلامی شد و گفت که این تنها راه کاهش تنش در منطقه است. 

ظریف روز دوشنبه ۲۰ خرداد در دیدار با هایکو ماس وزیر امور خارجه آلمان از نقش‌آفرینی اروپا و آلمان برای کاهش تنش‌ میان تهران و واشینگتن استقبال کرد. 

او همچنین در پاسخ به سوالی پیرامون احتمال بروز جنگ در منطقه گفت که ایران «آغاز کننده هیچ جنگی نبوده» اما کشوری که جنگ را شروع کند «پایان‌دهنده‌اش نخواهد بود.»

در همین حال هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان گفت که این کشور تمام تلاش خود را برای جلوگیری از وقوع جنگ در منطقه  انجام خواهد داد.

او با درخواست از تهران برای پایبندی به توافق اتمی گفت: «این را نمی‌پذیریم که چون یک طرف تعهداتش را کاهش داده طرف دیگر هم تعهداتش را کاهش دهد.»

ایران در سالگرد خروج آمریکا از توافق هسته‌ای بخشی از تعهداتش را در چارچوب برجام کنار گذاشت ولی کشورهای اروپایی از ایران خواسته‌اند که به صورت تمام و کمال به تعهدات خود پایبند باشد.در عوض  مقام‌های ایران می‌گویند که اروپایی‌ها نتوانسته‌اند به شکل رضایت‌بخشی بعد از خروج آمریکا از برجام به  تعهدات خود از جمله راه‌اندازی یک ساز و کار مالی موسوم به اینستکس پایبند باشند. 

ماس، روز دوشنبه ۲۰ خرداد، در توضیح دلیل تاخیر در راه‌اندازی اینستکس گفت: «این ابزار در نوع خود جدید است  و اجرایی شدن آن ساده نیست، ولی همه الزامات حقوقی هم‌اکنون فراهم شده است و بنابراین فکر می‌کنم ما در آینده نزدیک بتوانیم از آن بهره‌برداری کنیم.» 

اینستکس طرح سه کشور اروپایی امضاکننده برجام – آلمان، فرانسه و بریتانیا – برای  تسهیل تجارت با این کشور است.

ظریف نیز به خبرنگاران گفت او مذاکرات «بسیار جدی، صریح و نسبتا طولانی» با همتای آلمانی‌اش داشته و افزود: «هدف مشترک جمهوری اسلامی ایران وآلمان و اتحادیه اروپا حفظ برجام و جلوگیری از تنش و درگیری در منطقه و برخورداری مردم ایران از مزایای برجام است».

ظریف گفت خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم نشان از «هدف گرفتن مردم ایران است که قرار بود بیشترین منفعت را از اجرای برجام ببرند.»

او اضافه کرد: «این جنگ اقتصادی برای منطقه، جهان و نظم بین‌المللی بسیار خطرناک است.»

ماس قرار است در سفر به تهران علاوه بر مذاکره با همتای ایرانی‌اش با حسن روحانی رییس‌جمهوری ایران هم گفتگو کند. 

خبرگزاری رویترز در گزارشی پیرامون این سفر نوشت که استقبال از هایکو ماس در ایران در جوی از شک و تردید فزاینده صورت گرفته است.

در این حال،عباس موسوی، سخنگوی وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی ایران، روز دوشنبه، درباره سفر وزیر امورخارجه آلمان به تهران گفت: «آنچه اروپایی‌ها باید انجام بدهند و انجام دادند، ما را تاکنون راضی نکرده است.»

او ادامه داد که اروپایی‌ها «گام اولی که بعد از خروج آمریکا از برجام برداشتند، گام دیرهنگامی بود و همان موقع هم گفتیم این گام هرچند کورسوی امیدی را ایجاد می‌کند ولی دیرهنگام است.»

این مقام وزارت امورخارجه ایران با تاکید بر این که ایران «امیدی به اینستکس نبسته‌»، گفت: «اگر قرار بود اینستکس چاره‌ساز باشد، خواسته‌های ما را تامین می‌کرد که تاکنون نکرده است، مگر اینکه آقای ماس که هم‌اکنون در تهران هستند، در رایزنی‌هایشان در تهران مذاکرات خاصی داشته باشند.»

خبرگزاری رویترز هم گزارش داده که این کانال مالی که «اینستکس» نام گرفته، چند ماه پیش از سوی وزیران امور خارجه فرانسه، آلمان، بریتانیا و ایران اعلام شد، اما هنوز به اجرا درنیامده است.

سفر هایکو ماس به تهران، آخرین مرحله از سفر دوره‌ای او به چند کشور خاورمیانه است. او پیشتر از عراق، اردن و امارات متحده عربی دیدار و درباره مسائل منطقه با رهبران این کشورها گفت‌وگو کرده بود.

پیشتر رسانه‌های آلمانی هدف از این سفر را حفظ برجام و کاهش تنش‌ها در منطقه اعلام کردند.

وزیر امورخارجه آلمان خود نیز در عراق گفت: «ما اروپایی‌ها به این نتیجه رسیده‌ایم که تمامی تلاش‌هایی که به توافق هسته‌ای با ایران مربوط می‌شود مورد تهدید قرار گرفته است.»

در روز چهارشنبه ۱۸ اردیبهشت، همزمان با سالروز خروج آمریکا از برجام، ایران از لغو دو تعهد خود در برجام خبر داد و گفت که به اروپا دو ماه فرصت می‌دهد تا ساز و کار مالی پیش‌بینی شده را به اجرا بگذارد.