چرا زنان عربستانی از کشورشان فراریاند
اخیرا یک دختر هجده ساله عربستانی به نام رَهِف قَنون، که طی سفری خانوادگی به کویت از دست خانوادهاش گریخته بود، پس از گیر افتادن در فرودگاه بانکوک و دخالت سازمان ملل، درنهایت با دریافت پناهندگی کانادا، به این کشور رفت.
پیشتر نیر زنان دیگری همچون شَهاد المحامد هفده ساله و نورای بیست ساله، با به جان خریدن خطرات زیادی از کشورشان فرار کرده و نهایتا به سوئد و استرالیا گریخته بودند.
مثالهای زیادی از فرار زنان جوان سعودی از خانواده و کشورشان وجود دارد. اما پدیده فرار زنان و دختران سعودی از دهه هفتاد میلادی، زمانیکه یک شاهزاده سعودی و معشوقش تلاش کردند از این کشور پادشاهی بگریزند، مورد توجه دنیا قرار گرفته است. این زوج پس از تلاش ناموفقشان دستگیر و با دریافت حکم زنا، اعدام شدند.
اما تعداد زنان جوانی که پس از این زوج هرگونه خطر جدی و نامعمولی را برای فرار از عربستان سعودی به جان میخرند هر ساله رو به افزایش است. به گفته گروههای حقوق بشری، این زنان از محدودیتهای قانونیای که در کشورشان، از خانه گرفته تا جامعه و حتی رسانههای اجتماعی گریبانشان را گرفته است، ناامید و دلزدهاند و همین مساله باعث شده تا تعداد بیشتری از آنها تلاش کنند تا از این شرایط بگریزند.
برخی از این زنان جوان مانند نورا، علت فرار خود را خشونت، سوءاستفاده و آزار و اذیت از سوی مردان خانوادهشان برشمردهاند. خشونت و محدودیتهایی که حکومت پادشاهی عربستان سعودی علیه زنان ترویج کرده منجر شده است به احساس عدم امنیت در زنان و نبودِ آزادی و عدالت اجتماعی برای آنها.
برخی دیگر سختگیریهای حکومت و قوانین محدودکننده اسلام را عامل فرار خود عنوان کردهاند. اسلام و قوانین کشور عربستان بر پوشش زنان، انتخاب شغل و مراودات و معاشرتهای آنها نظارت دارد.
علاوه بر موارد یادشده، قانون سرپرستی مردان، که به آنها حق اعمالنظر بیحدوحصر بر نحوه زندگی زنان میدهد، علت دیگر فرار بسیاری از زنان جوان سعودی در سالهای اخیر بوده است. شهاد المحامد، که خود به همین دلیل از خانواده و کشورش فرار کرده و اکنون در سوئد زندگی میکند، این قانون را مهمترین عامل فرار دختران از عربستان سعودی میداند.
در عربستان سعودی همه زنان باید تحت سرپرستی یکی از وابستگان مرد خود باشند تا در موقعیتهایی همچون ازدواج، سفر و انجام عمل جراحی اجازه آنها را داشته باشند. این سرپرست معمولا پدر یا شوهر زن است، اما برادر و حتی فرزند پسر هم میتواند قیمومیت زنان را در عربستان بر عهده داشته باشند.
محمد بنسلمان، ولیعهد عربستان، از زمانیکه روی کار آمده است برخی قوانین کشور را در راستای وعدههای خود در جهت آزادی بیشتر زنان تغییر داده یا لغو و وضع کرده است. بنسلمان پلیس اسلامی را، که وظیفه داشت به زنان با پوششهای نامتعارف تذکر بدهد، منحل کرد و قانون ممنوعیت رانندگی زنان را نیز لغو کرد. همچنین زنان سعودی اکنون میتوانند به کنسرتهای مختلط بروند و برخلاف مادران خود، برای هر شغلی که مایلند درخواست بدهند.
تصویب این قوانین تازه باعث محبوبیت محمد بنسلمان بین زنان سعودی شده است. بسیاری از زنان این کشور اکنون معتقدند قانون سرپرستی مردان بر زنان نهتنها برایشان ایجاد محدودیت نکرده است، بلکه بهواسطه داشتن حمایت بستگان مرد خانواده، به آنها احساس امنیت میدهد. با وجود این، بسیاری از آنها نیز قوانین کشور را با یافتن شغل در کشورهای همسایه، نظیر امارات متحده عربی، دور زدهاند و جامعه امارات را که نسبت به زنان سختگیری کمتری اعمال میکند برای زندگی انتخاب کردهاند.
منبع: نیویورک تایمز