حدود یک‌ماه و نیم پس از سفر رییس جمهوری ایران به اروپا و مذاکره درباره پای‌بندی پنج کشور امضاکننده برجام پس از خروج آمریکا، دستگاه دیپلماسی خارجی ایران همچنان منتظر تضمین فروش نفت و روابط بانکی ازسوی اروپا است.

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، روز شنبه، سوم شهریورماه، در حاشیه همایش «عبور از بحران و توسعه ایران با نگاهی به رویکرد آیت‌الله هاشمی رفسنجانی» در جمع خبرنگاران گفت: «ما همچنان منتظر اقدام اروپا برای فروش نفت ایران و حفظ کانال‌های بانکی هستیم.»

سفر حسن روحانی، رییس جمهوری ایران، به اروپا که هفته دوم تیرماه صورت گرفت، از نظر ایران نقطه عطفی در روابط ایران و کشورهای اروپایی به‌شمار می‌رفت. روحانی پس از سوئیس، به اتریش رفت تا با مقامات این کشور، که اکنون رییس دوره‌ای اتحادیه اروپاست، دیدار کند. او در این سفر تاکید کرد که اگر اروپا منافع ایران را تضمین کند، ایران بدون حضور آمریکا هم به برجام پای‌بند می‌ماند.

چند روز پیش از سفر هیات بلندپایه ایرانی به اروپا، سوم تیرماه ظریف در نشستی در اتاق بازرگانی، صنایع، تعاون و کشاورزی گفته بود: «اروپا منافع راهبردی در حفظ برجام دارد، اما اینکه چقدر حاضر باشد برای این منافع هزینه دهد، سوال دیگری است.»

او به بیانیه فدریکا موگرینی، هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا، جلسه با نمایندگان سه کشور اتحادیه اروپا و همچنین با نمایندگان چین و روسیه اشاره کرده بود که همگی بر جبران خسارت‌های ایران در خروج آمریکا از برجام تاکید داشتند و افزوده بود: «شرکای ما در برجام تعهد کرده‌اند که فروش نفت ایران به میزان کنونی، حمل‌ونقل، روابط بانکی و موارد اقتصادی که در توافق‌نامه آورده شده است، ادامه یابد. پس اراده سیاسی در جهان برای ادامه حضور فعال در جمهوری اسلامی ایران، علی‌رغم فشارهای آمریکا کاملا وجود دارد.»

اما برخلاف آنچه دستگاه دیپلماسی خارجی ایران انتظار داشت، هفته گذشته ورنر هویر، رییس بانک سرمایه‌گذاری اروپا در گفت‌وگو با خبرگزاری رویترز گفت که هیچ بانک اروپایی نمی‌تواند با بانک‌های ایران همکاری کند، چون بهای مجازات ازسوی آمریکا را به‌دنبال دارد.

تنها چراغ سبز اروپا در زمینه روابط اقتصادی با ایران، پیشنهاد بسته حمایتی ۱۸میلیون یورویی است که گفته می‌شود مبلغش آنقدر ناچیز است که تنها کارکرد نمادین دارد.

محمدجواد ظریف نیز امروز در جمع خبرنگاران در این‌باره گفت: «این بسته‌ای است که به دو طرف کمک می‌کند تا با یکدیگر ارتباط داشته باشند و ربطی هم به برجام و این فضاسازی‌ها ندارد. اینکه می‌گویند این بسته مابه‌ازای برجام است، حرفی بی‌ربط است.»