آمار تازه سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد که ۱۶۰هزار نفر طی سال ۲۰۱۷ در قاره اروپا به ویروس اچ‌آی‌وی مبتلا شده‌اند و از این تعداد، ۱۳۰ هزار نفر در اروپای شرقی به آن آلوده شده‌اند.

این آمار تاکنون بالاترین نرخ ابتلا به این ویروس در منطقه اروپای شرقی و روسیه بوده است در حالی که کشورهای غرب قاره اروپا، شاهد کاهش ابتلا به این بیماری هستند.

به نظر می‌رسد که ریشه این اختلاف را می‌توان در تفاوت دیدگاه در دو سمت اروپا یافت؛ قاره‌ای که در آن نزدیک به دو میلیون نفر با اچ‌آی‌وی یا ایدز دست به‌ گریبان‌اند.

در کشورهای غربی قاره اروپا، رابطه با همجنس قانونی و در حمایت دولت قرار دارد. شهروندان می‌توانند با همجنس خود ازدواج کنند یا شریک مدنی (civil partner) داشته باشند.

بودجه‌های دولتی، غیر دولتی و خصوصی نیز وجود دارد تا رابطه جنسی سالم ترویج شود و ابزارهای پیشگیری همانند کاندوم در اختیار عموم جامعه قرار بگیرد.

کلینیک‌های سلامت جنسی به شهروندان این کشورها امکان می‌دهند تا ناشناس مشاوره پزشکی بگیرند، وضعیت سلامتی‌شان را نسبت به بیماری‌های عفونتی مقاربتی (STIs) بسنجند و در نهایت از کاندوم گرفته تا قرص‌های پیشگیری ابتلا به اچ‌آی‌وی (پِرِپ یا PrEP) را دریافت کنند.

سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که در کشورهای غرب اروپا، کاهش چشمگیر ابتلا به اچ‌آی‌وی در میان افرادی است که با همجنس خود رابطه جنسی برقرار می‌کنند. متمایز از بقیه، طی سال گذشته مردان همجنس‌گرا ۲۰ درصد کمتر از گذشته به این ویروس مبتلا شده‌اند.

نرخ بالای ابتلا به اچ‌آی‌وی در شرق اروپا، نگرانی تازه دنیا است. امسال در بیست‌ودومین اجلاس جهانی ایدز حاضران از نگرانی خود درباره افزایش ابتلا به این ویروس نه در آفریقا، بلکه در این منطقه سخن می‌گفتند که نرخ آن از سال ۲۰۱۰ تاکنون ۳۰ درصد رشد کرده است.

در کشوری مانند روسیه رابطه با همجنس در شکل همجنس‌گرا هراسی با عنوان‌هایی همانند «همجنس‌بازی» و «اغفال کودکان» یکی انگاشته می‌شود، جلوی آموزش و صحبت از هر گونه رابطه جنسی خارج از مقوله ازدواج، خانواده سنتی و رابطه عاطفی جنسی بین زن و مرد گرفته می‌شود، چون قوانین کشوری می‌گویند «این ترویج رابطه جنسی با کودک (پدوفیلیا)» است.

در بیشتر کشورهای شرق اروپا و آسیای مرکزی، از بودجه‌های دولتی کاسته و اجازه فعالیت گروه‌ها و سازمان‌های غیر دولتی کمتر از گذشته شده است. در نتیجه، ابزارهای مبارزه با اچ‌آی‌وی همانند کاندوم یا پِرِپ، کمتر و سخت‌تر از گذشته به‌دست مردم می‌رسند. در نبود آموزش کافی، رابطه جنسی بیشتر از آنچه باید بر اساس دانش روز و به‌ روش صحیح آموخته شود، از شبکه‌های زیرزمینی و ابزارهای بی‌قاعده مثل فیلم‌های پورن ترویج می‌شود.

این البته روندی که ایران هم شاهد آن است. از بودجه‌های دولتی کنترل جمعیت کاسته شده و در کنار آن، همچنان رابطه با همجنس جرم‌ است. اجازه صحبت و ترویج دانش صحیح در موضوع هویت و گرایش جنسی در مدارس یا رسانه‌ها داده نمی‌شود. رابطه جنسی آزادانه بحث نمی‌شود و حتی در میان بیشتر خانواده‌ها، آموزش صحیحی وجود ندارد.

بنابراین ایران هم شاهد «موج چهارم» ابتلا به اچ‌آی‌وی است و مقامات دولتی می‌گویند بیشتر از همه رابطه جنسی پرخطر، این موج را گسترش می‌دهد.

در اجلاس جهانی ایدز این نکته نیز مطرح شده بود که برخی کشورهای جهان، دچار «خشنودی خطرناک» شده‌اند چرا که بر خلاف ۳۷ سال پیش، دیگر مرگ تنها گزینه موجود یک انسان پس از ابتلا به اچ‌آی‌وی نیست و راه‌های درمانی متنوعی پیش روی او است.

اگر فرد هر روز دارو مصرف کند، تا آخر عمر وضعیت سلامتی پایداری می‌تواند داشته باشد. برای همین دیگر مانند گذشته دولت‌ها نگران نیستند که چند نفر تازه به این ویروس دچار شده‌اند.

این خوشنودی یکی از دلایلی است که باعث رشد آمار ابتلا به اچ‌آی‌وی در شرق اروپا و آسیای مرکزی یا ایران شده است.

سازمان جهانی بهداشت، آمار تازه ابتلا به اچ‌آی‌وی در قاره اروپا را با همکاری مرکز اروپایی مبارزه و پیشگیری بیماری‌ها  و به‌ مناسبت روز جهانی اچ‌آی‌وی / ایدز، برابر با یکم دسامبر منتشر کرده است.