پس از مدتها فشار و اعتراض بین‌المللی، چین همچنان از کمپ‌های بازآموزی مشهور به طرح شستشوی مغزی مسلمانان اویغور دفاع کرده و آنها را مراکز «انسانی» و آموزشی برای کار خوانده است.

گروه‌های حقوق بشری و سازمان ملل سالهاست که کمپهای «تغییر از طریق آموزش» که برای مسلمانان اویغور و دیگر اقلیت‌های مسلمان در شمال غربی چین ساخته شده‌اند را مورد انتقاد قرار داده‌اند. صدها هزار نفر در این کمپ‌ها اسیر شده‌اند و کسانی که فرار کرده‌اند آنها را زندانهایی مجازی خوانده‌اند که برای شستشوی مغزی به کار می‌روند.

شوهرت ذاکر، استاندار استان شین‌جیانگ، که خود از تبار اویغور است در مصاحبه با خبرگزاری شینهوا، روز سه‌شنبه ۲۴ مهر ماه، این کمپ‌ها را انسانی و قانونی خوانده است.

او می‌گوید که کمپ‌ها برای مبارزه با تروریسم به کار می‌روند و در آنها برای اویغورها و مسلمانان کلاس‌هایی به زبان چینی برگزار می‌شود و به آنها آموزش می‌دهد چگونه شهروندانی قانون‌پذیر باشند.

او گفته است که در این کمپ‌ها همچنین دوره‌های حرفه‌ای برای کسب مهارت‌های کاری از جمله تولید لباس، تجارت الکترونیک و آرایشگری برگزار می‌شود.

ذاکر، ساکنین اجباری این کمپ‌ها را دانشجویانی خوانده است که از تسهیلاتی مانند غذای رایگان، خوابگاه‌هایی با تهویه هوا، سینما و دسترسی به اتاق‌های کامپیوتر بهره می‌برند.

او می‌گوید که استانش طرحی آموزشی و قانونی فراهم کرده و هدف آن رهایی از زمینه‌های گسترش تروریسم و تندروی مذهبی است.

او همچنین می‌گوید که افرادی که به این کمپ‌ها فرستاده می‌شوند فعالیت‌های مشکوکی داشته‌اند که در حد مجازات قانونی نیست و به همین دلیل آموزش داده می‌شوند و به آنها پس از گذارندن دوره‌های آموزشی «مدرک فارغ‌التحصیلی» داده می‌شود.

برخی از اسرای این کمپ‌ها، به گفته ذاکر، آماده آزاد شدن و گرفتن شغل‌های اجباری تا پایان سال میلادی جاری هستند. او افزوده است که طرح «تندروی‌زدایی» نتیجه‌بخش بوده و ممکن است سالها ادامه داشته باشد.

با این حال، اوموربک الی که سابقه حضور در یکی از این کمپ‌ها را دارد این ادعاها را رد کرده و می‌گوید: «آنها ادعا می‌کنند که این کمپ‌ها برای کندن ریشه تروریسم است اما در آنجا من وکیل و دکتر و افراد اهل علم و حتی مسئولینی دیدم که هیچ ربطی به تندروی ندارند. آنها این کمپ‌ها را مرکز آموزش حرفه‌ای می‌خوانند اما در حقیقت آنها زندان هستند.»

روزنامه نیویورک‌تایمز می‌نویسد که انتشار این مصاحبه در خبرگزاری دولتی چین نشان از یک تغییر سیاست از سکوت به دفاعی غیرعذرخواهانه در دولت چین است. پیش از این دولت چین اجباری بودن این کمپ‌ها را انکار کرده بود اما در ماه‌های گذشته استانداری قوانینی تصویب کرده که به واسطه آنها افراد اجبارا به این ‌کمپ‌ها فرستاده می‌شوند.

هفته گذشته، استانداری اعلام کرد که مفهوم حلال را در مورد چیزی غیر از غذا به کار ببرد، تلویزیون دولتی را نگاه نکند، رادیوی چین را گوش نکند و کودکان را از فراگیری دروس حکومت چین منع کند، به این کمپ‌ها فرستاده خواهد شد.

دیده‌بان حقوق بشر در گزارشی که ماه گذشته منتشر شد نوشت که دولت چین بااستفاده از کدهای کیوآر که در خانه اکثر شهروندان اویغور نصب شده، اطلاعات زیستی و حتی صدای ساکنان را ضبط و نگهداری می‌کند تا در موقع لازم از آنها استفاده نماید.

روی درب خانه‌ها در استان شین‌جیانگ یک تراشه نصب شده است. دولت چین می‌گوید این تراشه‌ها برای کنترل جمعیت و ارائه خدمات به کار می‌روند اما ساکنین به دیده‌بان حقوق بشر گفته‌اند که این تراشه، همه اطلاعات خانه از جمله صدای اعضای خانواده و اطلاعات بیوزیستی آنان را ضبط می‌کند.