بالاخره بعد از ده‌ها ساعت جلسات غیر‌علنی و علنی در جریان تحقیقات استیضاح ترامپ و شهادت ۱۲ شاهد در جلسات علنی، در ۲۱ نوامبر ۲۰۱۹، کار کمیته‌ اطلاعات مجلس نمایندگان در برگزاری جلسات علنی به پایان رسید. مرحله‌ بعد ارسال نتیجه به کمیته‌ قضایی است و در صورت رای آوردن استیضاح در صحن مجلس، پرونده به سنا فرستاده خواهد شد. بازنده‌ این استیضاح ترامپ و جمهوری‌خواهان نخواهند بود، چون این موضوع در سنا رای نخواهد آورد. در این صورت، بازنده چه کسی خواهد بود؟ آیا این اقدام شانس ترامپ را در انتخابات ۲۰۲۰ کاهش خواهد داد؟

مهندسی فرآیند استیضاح

از ابتدای داستان تحقیقات استیضاح ترامپ، به‌خاطر درخواست ترامپ مبنی بر تحقیق در مورد فعالیت اقتصادی پسر بایدن در اوکراین و دخالت برخی مقام‌های اوکراینی در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا هنگام گفت‌و‌گوی تلفنی با رییس‌جمهوری اوکراین، راهبرد دموکرات‌ها رای‌گیری در صحن علنی نبود، اما جلسات مخفی در زیرزمین مجلس نمایندگان و پخش گزینشی برخی سخنان شهود چنان رسوا بود که رهبران دموکرات مجبور شدند به رای‌گیری و جلسات علنی تن بدهند. دموکرات‌ها با این ادعا که «هیچ‌کس فراتر از قانون نیست»، انصاف و توازن در تحقیق و تفحص و ضرورت عرفی ارتکاب جرم برای استیضاح (بنا به سنت استیضاح در سه مورد گذشته) را کنار گذاشتند.

آن‌ها حتی بعد از رای‌گیری، جلسات علنی را آغاز نکردند و به جلسات مخفی برای اعتراف‌گیری از شاهدان و اطمینان از این‌که به نفع یا ضرر آن‌هاست و بعد دعوت گزینشی افراد و نشر گزینشی شهادت آن‌ها ادامه دادند. امید دموکرات‌ها در پرونده‌سازی علیه ترامپ، به جلسات مخفی و همکاری رسانه‌ها با آن‌ها بود. رسانه‌های آمریکا، که در پوشش اخبار ترامپ و دولتش اکثرا از روی نسخه‌ دموکرات‌ها عمل می‌کرده‌اند، در نشر اعتراف‌گیری‌های آدام شیف، رییس کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان، که به سبک بولشویک‌ها انجام می‌شود (بازجویی و اعتراف‌گیری)، همراهی کامل داشته‌اند. روش شیف گذاشتن کلمات در دهان شهود و گرفتن تایید از آن‌ها بوده است.  

نقض بی‌سابقه روال استیضاح

در تاریخ معاصر آمریکا دو استیضاح وجود داشته است: ریچارد نیکسون و بیل کلینتون، یکی موفق و دیگری ناموفق. روالی که در هر دو استیضاح وجود داشت‌ــ نخست رای مجلس نمایندگان به استیضاح و بعد، برگزاری جلسات علنی استماع سخنان شهود دو طرف و نیز امکان دفاع دادن به وکلای رییس‌جمهوری‌ــ در استیضاح ترامپ نقض شده است تا دموکرات‌ها بتوانند سریع‌تر به نتیجه برسند. این موضوع استیضاح را در افکار عمومی به‌صورت امری کاملا سیاسی و حزبی در حذف رقیب منعکس می‌کند، نه مبتنی بر نقض آشکار قانون یا سوء‌استفاده‌ رییس‌جمهوری از قدرت خود.

استیضاح تک‌حزبی

رای مجلس نمایندگان نشان داد که رای به تحقیق در مورد استیضاح ترامپ رایی کاملا حزبی است. هیچ جمهوری‌خواهی به آن رای نداد و دو دموکرات هم رای مخالف دادند. این رای نشان می‌دهد که دموکرات‌ها به‌دلیل تصمیم به استیضاح ترامپ (و بیان این تصمیم) از روز اول انتخاب او، قادر نبوده‌اند حتی یک جمهوری‌خواه را با خود همراه کنند.

استیضاح نیکسون با ۴۰۰ رای آغاز شد. در سال ۱۹۹۸، برای استیضاح بیل کلینتون، ۳۱ دموکرات با جمهوری‌خواهان همراه شدند. مقایسه‌ این دو با استیضاح ترامپ نشان‌دهنده شکست کامل حزب دموکرات در تغییر نظر جمهوری‌خواهان و رای‌دهندگان به آن‌ها در ضرورت برکناری یا حتی تحقیق در مورد برکناری ترامپ است.

درست چند ماه قبل از رای‌گیری برای استیضاح ترامپ، نانسی پلوسی گفته بود که رای به استیضاح باید دو‌حزبی باشد و او درست برخلاف نظر خودش عمل کرد، در حالی‌که مشخص بود جمهوری‌خواهان با این امر مخالف بودند. وقتی برای ترامپ و رای‌دهندگان به او داستان‌‌های خیالی نژادپرستی (ماجرای جسی اسمولت و دانش‌آموزان دبیرستان کاوینگتون) و فساد (نفع شخصی ترامپ از ریاست جمهوری) ساخته می‌شود، طبیعی است که جمهوری‌خواهان تحت هیچ شرایطی با آن‌ها همراهی نخواهند کرد.

گرفتن توجه از نامزدهای دموکرات

شروع فرآیند علنی استیضاح توجه عمومی را دوباره بر ترامپ متمرکز خواهد کرد، که این امر به ضرر دموکرات‌هایی است که دارند بر سر نامزدی حزب خود رقابت می‌کنند. اگر کار استیضاح به سنا بکشد، بخشی از نامزدهای دموکرات‌ها که در سنا عضوند باید کارزارهای انتخاباتی خود را رها کنند و در مجلس حضور داشته باشند، درست زمانی که باید در آیوا، نیوهمشایر، کارولینای جنوبی و نوادا به فعالیت انتخاباتی مشغول باشند.

بر اساس یک نظرسنجی در ایالت‌هایی که رای مردم در انتخاب رییس‌جمهوری تعیین‌کننده است (ویسکانسین، میشیگان، آریزونا، پنسیلوانیا و فلوریدا)، اکثریت مردم با استیضاح ترامپ مخالف‌ بوده‌اند. بنابر‌این، استیضاح به حزب دموکرات برای کسب دوباره‌ صندلی ریاست جمهوری ضرر خواهد زد. 

بی‌توجهی به مسائل توده‌ مردم

به‌خاطر برگزاری جلسات مربوط به طرح استیضاح، شش کمیته‌ مجلس نمایندگان امور جاری مردم را رها کرده‌اند و روی موضوع استیضاح تمرکز کرده‌اند، در حالی‌که دموکرات‌ها برای کسب اکثریت مجلس نمایندگان در سال ۲۰۱۸ به رای‌دهندگان وعده داده بودند که به مسائل آن‌ها می‌پردازند. روند فعلی یعنی پرداختن به موضوعی که در بهبود زندگی مردم یا دموکراسی هیچ نقشی نخواهد داشت.

اگر دموکرات‌ها ترامپ را خسارتی برای دموکراسی می‌دانند، کافی بود یک سال صبر کنند تا سر صندوق‌های رای او را شکست دهند. مردمی که در ایالات بنفش (نه آبی و قرمز که رنگ دو حزب اصلی است) زندگی می‌کنند با روند استیضاح چندان موافق نبوده‌اند. یک نظر‌سنجی در ایالت ویسکانسین نشان می‌دهد در جریان استیضاح، اکثر رای‌دهندگان با برکناری ترامپ مخالف بوده‌اند.

تیم افشاگر بی‌طرف نیست

هم فرد افشاگری که دموکرات‌ها به او استناد می‌کنند و هم وکلای او همیشه به دنبال برکناری ترامپ بوده‌اند و به نظر می‌آید موضوع مکالمه‌ ترامپ با رییس‌جمهوری اوکراین را بهانه قرار داده‌اند. رییس کمیته‌ اطلاعات نیز سه سال است که به دنبال استیضاح ترامپ بوده است. او حتی بعد از گزارش مولر، که تبانی میان کارزار ترامپ و روسیه را نفی می‌کرد، باز بر این تبانی اصرار داشت. شهودی که برای شهادت دعوت شدند اکثرا افراد مورد نظر دموکرات‌ها بودند چون ریاست کمیته است که در نهایت شهود را تایید یا رد می‌کند.

وکیل فرد افشاگر در سال ۲۰۱۷ توییت کرده بود که «کودتا آغاز شده است. اولین گام از گام‌های بیشتر. شورش. استیضاح در نهایت به دنبال این‌ها خواهد آمد.» این فرد ۱۱ بار در شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان ظاهر شده و علیه ترامپ سخن گفته است. حتی افشاگر این موضوع قبل از رسانه‌ها کار خود را با رییس کمیته‌ اطلاعات مجلس نمایندگان هماهنگ می‌کرده است.

این رفتار نشان می‌دهد که طرح دموکرات‌ها برای استیضاح از قبل صحنه‌پردازی شده است. این صحنه‌پردازی به حیثیت سیاسی دموکرات‌ها لطمه می‌زند، فارغ از این‌که ترامپ چه سرنوشتی پیدا کند. البته دموکرات‌های مجلس نمایندگان بر تنفر رای‌دهندگانشان از ترامپ تمرکز دارند، اما کسانی که بر اساس تنفر تصمیم می‌گیرند، می‌توانند همین تنفر را به‌سرعت به‌سوی دیگری جهت دهند.

پنهان‌سازی آشفتگی کارزارهای انتخاباتی

این مساله که دموکرات‌ها به‌جای تمرکز بر ارتباط با رای‌دهندگان به برکناری ترامپ مشغول شده‌اند نشان می‌دهد که از کسب رای در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ ناامیدند.

نامزدهای اصلی دموکرات‌ها یعنی بایدن، وارن، سندرز و بوتیجج نتوانسته‌اند رای اکثریت دموکرات‌ها (چه برسد به عموم رای‌دهندگان) را جلب کنند و هر یک از آن‌ها بعد از جلب اشتیاق درصدی از آرا، در نظر‌سنجی‌ها افول کرده‌اند. هر یک از نامزدها برای انتخابات نهایی نقاط ضعف جدی دارند، از سن زیاد (سندرز و بایدن)، پرونده‌ فساد اعضای خانواده (بایدن و سندرز)، شعارهای افراطی مثل تعطیل کردن بیمه‌های خصوصی (سندرز و وارن) تا نداشتن رای کافی در میان آفریقایی‌تبارها (بوتیجج). بازگشت مایکل بلومبرگ، شهردار سابق نیویورک، که چند ماه قبل از انتخابات کناره گرفته بود، نیز به آشفتگی بیشتر طیف دموکرات‌ها دامن خواهد زد.

جلسات تبلیغاتی

در جلسات علنی‌ای که نیمه‌‌ نوامبر ۲۰۱۹ برای شهادت شهود با ریاست دموکرات‌ها برگزار شد برخی اقدام‌ها اعتبار دموکرات‌ها را بیش از پیش مخدوش کرد: اجازه‌‌ ندادن رییس کمیته‌ اطلاعات به جمهوری‌خواهان به ابراز نظر هنگامی که از او انتقاد می‌کردند؛ گذاشتن حرف در دهان شهود؛ هدایت شهود در نوع پاسخ دادن به سوالات طرف مقابل؛ نقض مکرر آیین‌نامه‌های داخلی یا تغییر آیین‌نامه به نفع خود؛ صدور بیانیه‌های تبلیغاتی مکرر در حالی که قرار بود از شهود سوال بپرسند؛ متهم کردن جمهوری‌خواهان به دفاع از ترامپ در حالی که آن‌ها به استیضاح ترامپ انتقاد دارند و ضرورتا طرفدار ترامپ یا سیاست‌هایش نیستند؛ و تکرار مطالب روزنامه‌ای ضد ترامپ به‌عنوان شاهد و سند.

مناظره‌ ۲۰ نوامبر دموکرات‌ها (مناظره‌ پنجم، همچنان با حضور ۱۰ نامزد) و نظرسنجی‌های مکرر نشان می‌دهد که از سویی، اعضای حزب دموکرات و هواداران این حزب در انتخاب نامزد نهایی خود برای انتخابات ۲۰۲۰ در سرگردانی کامل به سر می‌برند و از سوی دیگر، درصد تایید عملکرد ترامپ در دوره‌ استیضاح اندکی افزایش یافت.