یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های افراد بازنشسته در دنیای امروز این است که مطمئن شوند تا وقتی زنده‌اند، می‌توانند با پولی که بعد از سال‌ها کار و تلاش پس‌انداز کرده‌اند، اموراتشان را بگذرانند و دست‌خالی نمانند. بلومبرگ گزارش می‌دهد از ایالات متحده آمریکا گرفته تا اروپا، استرالیا و ژاپن، رشد توان مالی بازنشسته‌ها با رشد روز‌افزون امید به زندگی برابری نمی‌کند.

مجمع جهانی اقتصاد، روز پنجشنبه ۱۳ ژوئن (۲۳ خرداد)، گزارشی منتشر کرد که در آن به بررسی تبعات پیشی گرفتن رشد امید به زندگی از تراز مالی بازنشستگی پرداخته است. بر همین اساس، احتمال دارد اندوخته مالی کارگرانی که با حساب پس‌اندازشان دوران بازنشستگی را سپری می‌کنند دست‌کم ده سال پیش از مرگشان، ته بکشد و بی‌پول بمانند.

هان ییک، از نویسندگان این گزارش و مدیر بخش سرمایه‌گذاری نهادی در مجمع جهانی اقتصاد، ضمن هشدار درباره شکاف موجود، بر لزوم اقدامی فوری در این زمینه تاکید کرد: «این فاصله چنان زیاد شده است که باید هرچه سریع‌تر چاره‌ای برای آن اندیشید. اگر اقدامی در این زمینه صورت نگیرد، افراد مسن‌تر یا مجبور خواهند شد به زندگی کم‌هزینه قناعت کنند یا زمان بازنشستگی‌شان را به تعویق بیندازند تا پول بیشتری پس‌انداز کنند.»

بر اساس محاسبات این مجمع، پس‌انداز افراد ۶۵ ساله در ایالات متحده آمریکا، حداکثر تا ده سال بعد از بازنشستگی خرج‌و‌مخارج یک زندگی معمولی را تامین می‌کند. مجمع جهانی اقتصاد با تکیه بر این فرض که افراد بازنشسته از درآمد کافی برای پوشش ۷۰ درصد از هزینه‌های دوران پیش از بازنشستگی برخوردارند، این گزارش را منتشر کرده و هزینه‌های مربوط به استفاده از خدمات رفاهی دولت یا بیمه را در نظر نگرفته است.

به گزارش این مجمع، در کشورهای بریتانیا، استرالیا، کانادا و هلند نیز وضعیت برای مردان بازنشسته به همین منوال است و شکاف میان پس‌انداز بازنشستگی و امید به زندگی به ده سال می‌رسد. این در حالی است که طبق برآوردها، این مدت برای زنان بازنشسته در کشورهای یادشده دو تا سه سال بیشتر است.

در مقایسه با سایر کشورهای دنیا، بازنشسته‌های ژاپنی با وضعیت به‌مراتب دشوارتری مواجه‌اند. آمارها نشان می‌دهد فاصله میان ته کشیدن پس‌انداز دوران بازنشستگی تا مرگ افراد برای مردها ۱۵ سال و برای زن‌ها تقریبا ۲۰ سال است. ییک توضیح می‌دهد به دلیل رویکرد محافظه‌کارانه ژاپنی‌ها در نحوه سرمایه‌گذاری و حفظ پس‌انداز، متوسط اندوخته بازنشسته‌ها در این کشور فقط تا ۴/۵ سال کفاف هزینه‌های زندگی بازنشستگی را می‌دهد.

این در حالی است که طبق آمار سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، امید به زندگی در بدو تولد برای زنان ژاپنی بیش از ۸۷ سال – بالاترین نرخ در دنیا – و برای مردان این کشور ۸۱ سال است.

واقعیت این است که دولت‌ها و کارفرماهای سراسر دنیا بیش از گذشته، مسئولیت بازنشستگی را به خود افراد محول می‌کنند و رفته‌رفته دارند از زیر بار مسئولیتشان در قبال کارمندان و کارگران شانه خالی می‌کنند. ییک خاطر‌نشان کرد: «تمام ضرر و زیان‌هایی که سابق بر این متوجه دولت‌ها و کارفرماها بود، حالا روی دوش کارگران انداخته‌ایم.»

میان پیشنهادهایی که مجمع جهانی اقتصاد برای رفع این معضل ارائه داده است، بیش از همه بر لزوم افزایش توجه و تعهد کارفرماها به حقوق کارگران‌ در دوران بازنشستگی تاکید شده است. بر همین اساس، کارفرماها باید علاوه بر ترغیب کارگران به پس‌انداز و ذخیره بخشی از درآمدشان، در جهت بهبود گزینه‌های سرمایه‌گذاری مطمئن نیز گام‌های موثرتری بردارند.