در یکی از بدترین رویدادهای زیست‌محیطی سال جاری، ۱۴۵ نهنگ در ساحلی پرت در نیوزیلند به خشکی افتادند و جان باختند.

ساکنان جزیره استوارت (Stewart Island) در جنوب نیوزیلند، یک‌شنبه شب به‌وقت محلی، به سازمان حفاظت از محیط‌زیست این کشور خبر دادند که ده‌ها نهنگ را در خلیج میسون (Mason Bay) یافته‌اند.

یکی از اهالی برای پیاده‌روی به ساحل رفته و با این صحنه دردناک روبه‌رو شده بود: سرتاسر ساحل پر از نهنگ‌ بود. او عکس و ویدیو گرفت و سایر اهالی و مسئولان دولتی را خبر کرد.

تا وقتی کارکنان سازمان حفاظت از محیط‌زیست به ساحل برسند، نیمی از نهنگ‌ها مرده بودند. طولی نمی‌کشد که متوجه می‌شوند دیگر خیلی دیر شده و نمی‌شود نهنگ‌های باقی‌مانده را به آب برگرداند. برای همین رنجشان را کمتر می‌کنند و آنها را می‌کشند.

این نهنگ‌ها از گونه نهنگ خلبان‌اند (Pilot whale). این گونه از نهنگ‌ها شبیه هواپیماهای قدیمی دو‌مَلَخه هستند، و برای همین این نام را به آن‌ها داده‌اند. البته بزرگی‌شان سبب شده آن‌ها را در زمره نهنگ‌ها قرار دهند، ولی در طبقه‌بندی جانوری، نهنگ‌های خلبان گونه‌ای از خانواده دلفین‌ها هستند. 

به ساحل افتادن نهنگ‌ها که به «خودکشی نهنگ‌ها» معروف است، اتفاق نادری نیست. از سال ۱۸۴۹ میلادی تاکنون، دست‌کم ۵ هزار مورد از این رویداد در سواحل جهان ثبت شده است. سال گذشته هم ۴۰۰ نهنگ خلبان در خلیج گُلدِن (Golden Bay) نیوزیلند به ساحل افتادند و ۳۰۰ تا از آن‌ها مردند.

نهنگ‌ها بیشتر تکی به ساحل می‌رسند، تا گروهی. ولی اخیرا، مشابه مورد نهنگ مُرده‌ای که هفته گذشته به ساحل اندونزی رسید، شکم آن‌ها لبریز از زباله‌های پلاستیکی است.

به‌گفته سازمان حفاظت از محیط‌زیست نیوزیلند دلایل اصلی به ساحل افتادن نهنگ‌ها «بیماری، اشتباه در مسیریابی، ویژگی‌های جغرافیایی منطقه، تغییر سریع موج‌ها و تغییر روند جزر‌و‌مد، تعقیب شدن از سوی شکارچی‌ها {اعم از انسان و غیر‌انسان} یا رویدادهای شدید آب‌وهوایی است».

این سازمان همچنین می‌گوید «تغییر اقلیم، ویرانی لایه اوزون و آلودگی آب دریاها و اقیانوس‌ها» از عوامل دخیل در مرگ نهنگ‌ها هستند.

فعالیت صنعتی انسان، به‌خصوص دامداری و کشاورزی صنعتی، سبب افزایش سطح نیتروژن در آب‌های جهان شده است. این افزایش منجر شده به گسترش صدها منطقه در نقاط مختلف جهان که در آن‌ها هیچ موجود زنده‌ای وجود ندارد، و به‌اصطلاح «مناطق مرده» (dead zones) نامیده می‌شوند. یکی از وسیع‌ترین مناطق مُرده در جنوب دریای عمان و در سواحل کشورهای یمن و عمان، در جوار دریای عرب، واقع شده است.

آلودگی آب‌ها، در کنار افزایش انباشت زباله‌های پلاستیکی و گسترش ماهیگیری صنعتی، منابع غذایی موجود در دریاها و اقیانوس‌های جهان را به‌شدت کم کرده است. تا‌جایی‌‌که تخمین زده می‌شود از تعداد آبزیان اقیانوس‌ها حدود ۸۰٪ درصد کاسته شده باشد.

یکی از اتفاق‌های خبرساز امسال نهنگی بود که وقتی بچه‌اش به‌دلیل نبودِ ماهی کافی از گرسنگی مُرد، او را تا سه هفته در آغوش گرفته بود و رها نمی‌کرد.

به‌گزارش صندوق جهانی طبیعت، نهنگ‌ها و دلفین‌ها به‌واسطه فعالیت‌های بشر با خطرهای گوناگونی روبه‌رو شده‌اند و برخی از گونه‌هایشان در خطر انقراض قرار دارند.

نهنگ‌ها، دلفین‌ها، یوزپلنگ ایرانی، یا خرس قطبی تبدیل شده‌اند به نماد نابودی زیست‌بوم‌ها، چون این گونه‌های جانوری در بالای هرم غذایی قرار دارند. به‌خطر افتادن و مرگ آن‌ها به‌معنای به‌خطر افتادن و نابودی زیست‌بوم محل زندگی آن‌هاست.