حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی ایران، با اشاره‌ی ضمنی به محدودیت‌های جدید برای محمد خاتمی، گلایه کرد که اگر یک فرد تأثیرگذار «مردم را تشویق کند که پای صندوق رأی بیایند»، به‌جای این‌که تشویقش کنند، مورد تنبیه قرار می‌گیرد.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، روحانی روز شنبه ۱۵ مهرماه در مراسم آغاز رسمی سال تحصیلی دانشگاه‌ها که در دانشگاه تهران برگزار شد، با تأکید بر ضرورت استفاده از تجربیات نتایج انتخابات سال‌های ۹۲، ۹۴ و ۹۶ و همچنین گلایه از این‌که «ظاهراً یک جناحی از ابتدا دیوارش کوتاه ساخته شده است»، به‌طور ضمنی به محدودیت‌های جدید اعمال‌شده بر محمد خاتمی اشاره کرد و گفت که اگر یک فرد تأثیرگذار «مردم را تشویق کند که پای صندوق رأی بیایند»، به‌جای این‌که تشویقش کنند، مورد تنبیه قرار می‌گیرد.

اغلب تحلیل‌‌گران سیاسی، حمایت‌های محمد خاتمی از حسن روحانی و اعتدال‌گرایان را دلیل اصلی پیروزی آن‌ها در انتخابات سال‌های ۹۲، ۹۴ و ۹۶ می‌دانند.

رئیس‌جمهوری همچنین با اشاره به ایجاد رقابت ناسالم میان جناح‌های سیاسی، گفت: «همه در انتخابات شرکت می‌کنیم و بایستی در پایان انتخابات، همه‌ی افراد و جناح‌هایی که در آن شرکت کرده‌اند، تشویق شوند؛ اما اگر فقط یک جناح تشویق شده و جناح دیگر تنبیه شود، آیا با چنین برخوردی می‌توان سرمایه‌ی اجتماعی ایجاد کرد».

روحانی با اشاره به مصادف بودن سال تحصیلی با ماه محرم و یادآوری روایاتی از چگونگی رفتار امام سوم شیعیان در حوادث تاریخی منتهی به عاشورا و پیوند زدن آن با مسائل روز جامعه، گفت: «عاشورا بزرگ‌ترین مکتب آموزشی، دانشگاه و معلم ما و بزرگترین عامل برای وحدت ملی و امنیت ماست».

رئیس‌جمهوری، در سخنان خود، مسائلی چون «ادب، اخلاق، صلح‌دوستی، اصلاح جامعه، هدایت مردم و دلسوزی حتی برای دشمنان» را نیز بخش‌هایی از آن‌چه که «تابلوی کامل حادثه‌ی عاشورا و فرهنگ مکتب امام سوم شیعیان» خواند، دانست که معمولاً کمتر به آن توجه می‌شود و گفت: «مشاهده می‌کنیم که چه‌قدر راحت و آسان در جامعه‌ی ما، حرمت و جایگاه و شخصیت و حیثیت افراد خدوم و خدمتگزار و محبوب مردم، توسط برخی قلم‌ها و زبان‌ها شکسته می‌شود».

• جایگاه مدیران ارشد، برپایه‌ی شایستگی‌های فردی است و نه براساس اصل و نسب

روحانی در بخش دیگری از سخنان خود، دانشگاه را «متولی اصلی تربیت مدیران جامعه» دانست و گفت: «امروز شاهدیم که مدیران عالی و ارشد جامعه‌ی ما، اکثراً تحصیل‌کردگان دانشگاه و بخشی نیز تحصیل‌کرده‌ی حوزه‌ها هستند که پست و مسؤولیت آنها هیچ وابستگی به اصل و نسبشان ندارند و فقط براساس شایستگی‌های فردی خودشان به این جایگاه‌ها رسیده‌اند».

به‌نظر می‌رسد که این سخن، در واکنش‌به جنجال‌های فراوان اخیر در فضای مجازی با هشتگ «#ژن_خوب» مطرح شده باشد. هشتگی که درپی سخنان حمیدرضا عارف، فرزند محمدرضا عارف، سیاست‌مدار اصلاح‌طلب و رئیس فراکسیون امید در مجلس شورای اسلامی، ساخته شد شد. او در مصاحبه‌ای، در جواب به ‌نقدهایی که موفقیت‌ او را درنتیجه‌ی رانت خانوادگی می‌دانند، از «ژن و خون خوب»ی گفته بود که از مادر و پدر خود گرفته و آن را عامل موفقیت خود دانسته بود. در واکنش به این موضوع، کاربران فضای مجازی بااستفاده از هشتگ «#ژن_خوب»، درمورد استفاده از رانت‌های خانوادگی و حضور بسیاری از نزدیکان افراد با جایگاه‌های بالای سیاسی و اجتماعی، و خصوصاً فرزندان آن‌ها، تحت عنوان «آقازاده»ها، انتقادات فراوانی را مطرح کردند.  

• ۴۵ درصد مشاغل کشور نیاز به تحصیلات تکمیلی ندارد

رئیس‌‌جمهوری در بخش‌هایی از سخنان خود به مسائل دانشگاه‌ها پرداخت.

او ضمن نامناسب دانستن «قطعه‌قطعه کردن مدیریت و اداره‌ی دانشگاه‌ها»، افزود: «نباید چنین تقسیم‌بندی‌هایی انجام شود». او همچنین تقسیم‌بندی دانشگاه‌ها به انقلابی و به دینی و غیردینی حتی پزشکی و غیر پزشکی را نیز نادرست خواند.

به نظر می‌رسد اشاره‌ی روحانی به اختلافات چند ماه اخیر میان دانشگاه آزاد اسلامی و وزارت علوم باشد. پس از انتصاب علی‌اکبر ولایتی به سمت رئیس هیأت مؤسس دانشگاه آزاد در دی‌ماه ۹۵، ازسوی رهبر جمهوری اسلامی ایران، و در پی آن برکناری حمید میرزاده، رئیس دانشگاه آزاد و عزل یاسر هاشمی از ریاست دفتر هیأت امنای آن دانشگاه، این مسائل با اعتراض حسن خمینی، عضو هیأت مؤسس و هیأت امنای دانشگاه آزاد روبرو شد و اختلافات فراوانی بر سر مدیریت و برنامه‌ریزی این دانشگاه ایجاد شد. در تیرماه سال جاری، علی‌اکبر ولایتی، رئیس هیأت مؤسس و هیأت امنای دانشگاه آزاد، درپی حذف برخی رشته‌های این دانشگاه ازسوی وزارت علوم، اعلام کرد که دانشگاه آزاد، برای ثبت‌نام از دانشجویان کارشناسی ارشد، نیاز به اجازه از جایی ندارد.

روحانی در سخنان خود افزود که اساس علم و دانشگاه، باید برمبنای «رقابت» باشد و مقام علمی اساتید نیز بایستی بر این مبنا رتبه‌بندی شود.

رئیس‌جمهوری همچنین با تأکید بر ضرورت رقابت آزاد در جامعه، انحصار در اقتصاد، علم و مدیریت را خطرناک دانست و گفت: «باید همه به‌خاطر نقد و مشارکت مورد تشویق قرار گیرند و بایستی انتقاد در جامعه و به‌خصوص در دانشگاه‌ها، آزاد باشد». او در بخش دیگری از سخنانش تأکید کرد که «امروز بایستی دانشگاهیان و دانشجویان در مسایل روز جامعه پیش‌رو باشند و مسایل سیاسی جامعه را به خوبی بدانند و به خوبی انتقاد کند».

روحانی با اشاره به این‌که براساس بررسی‌ها، حدود ۴۵درصد مشاغل در جامعه‌ی ما نیاز به دانشگاه و تحصیلات تکمیلی ندارد، افزود: «ضرورت دارد فعالیت دانشگاه‌ها را برمبنای نیاز مدیریتی و رفع مشکلات جامعه تنظیم کرد». او مدیریت نیروی انسانی را در کشور برمبنای استوانه و نادرست دانست و تأکید کرد که این کار، برمبنای هرم امکان‌پذیر است. در مدیریت سازمان‌ها و منابع انسانی، مدل‌های استوانه‌ای و هرمی دو الگوی روابط درون‌سازمانی‌اند.

رئیس‌جمهوری در بخش دیگری از سخنانش، یکی‌از وظایف مهم دانشگاه‌ها را وظایف سیاسی و گفتن واقعیات به مردم دانست و با تأکید بر اشتباه نبودن راهی که مردم برگزیده‌اند، آن را «راه درست عظمت، اعتبار و روابط گسترده‌ی ایران با جهان» دانست و افزود: «مردم در سال ۹۲،‌ راهی را انتخاب کردند و در سال‌های ۹۴ و ۹۶، یک‌بار دیگر بر آن مهر تأیید زدند؛ اما عده‌ای می‌خواهند بگویند که ملت ایران اشتباه کرده است.

• نه ترامپ و نه ده‌ها ترامپ دیگر هم نمی‌توانند منافع غیرقابل بازگشت برجام را برگرداند

رئیس‌جمهوری با انتقاد از این‌که «عده‌ای از اینکه کشور دچار مشکل می‌شود، خوشحال می‌شوند»، افزود: «ظاهراً چنین افرادی نان خود را در تنش و درگیری می‌بینند». او افزود: «هیچ ایرادی ندارد که در کشورمان جناح‌ها و تفکرات مختلفی وجود داشته باشد، اما همه باید در منافع ملی هم‌صدا و هم‌نظر باشیم».

روحانی با تأکید بر منافع غیرقابل بازگشت حاصل‌از برجام، گفت: «نه ترامپ و نه ده‌ها ترامپ دیگر هم نمی‌توانند منافع غیرقابل بازگشت توافق برجام را برگرداند». او اذعان طرف دیگر توافق هسته‌ای (آمریکا) را به این‌که به‌واسطه‌ی برجام، کلاه بر سرش رفته است، نشانه‌ی قدرت سیاسی ایران دانست و افزود: «البته ما این حرف را هم نادرست می‌دانیم؛ چرا که مبنای ما برد–برد بوده است».

رئیس‌جمهوری با اشاره به اهمیت مذاکرات هسته‌ای برای شکستن اتحاد جهانی علیه ایران، گفت که امسال در سازمان ملل، بیش‌از ۱۹۰ کشور جهان، با ملت ایران هم‌صدا بودند و تنها آمریکا و اسرائیل علیه ملت ایران حرف می‌زدند. او این مسأله را موضوعی غیرقابل بازگشت خواند.

روحانی با اشاره به تثبیت حقوق هسته‌ای ملت ایران در عمل، گفت: «ما حق مسلم ملت ایران را در سازمان ملل و دنیای دیپلماسی تثبیت کردیم و از کف خیابان تا وین و نیویورک بردیم و اینها دیگر قابل بازگشت نیست». او درمورد آینده‌ی برجام، با تأکید بر این‌که پای عهد ایستادن، به ضرر متعهد به توافق نیست، گفت: «کسی که نقض عهد می‌کند، حیثیت و اعتبار خود را زیر سؤال می‌برد و ما راه درست را انتخاب کردیم».

• هزینه‌کردن دولت برای یارانه و صندوق بازنشستگی به‌جای بخش عمرانی

رئیس‌جمهوری با اشاره به ارقامی که دولت طی سال در دو حوزه‌ی یارانه و صندوق بازنشستگی پرداخت می‌کند، تأکید کرد که اگر این مبالغ در بخش عمرانی پرداخت می‌شد، امروز مشکلات کمتری در این حوزه داشتیم و افزود: «دولت حدود ۴۰ تا ۴۵ هزارمیلیارد تومان از بودجه به صندوق بازنشستگی کمک می‌کند و حدود ۴۲ هزار میلیارد تومان هم برای یارانه‌ها می‌پردازد و در حقیقت از بودجه‌ی ۳۰۰ هزارمیلیارد تومانی، حدود ۹۰هزار میلیاردتومان به این صورت از دست دولت گرفته می‌شود». او این مسايل را مشکلات امروز دولت دانست و تأکید کرد که البته اینها «مربوط‌به دولت یازدهم و دوازدهم هم نیست، بلکه از قبل به ما به ارث رسیده است».